Thứ Năm, 31 tháng 3, 2011

Có ngần ấy thôi ...

Hôm trước tôi vừa viết một entry về "từ quan". Thì hôm nay lại đọc thấy thư từ biệt của anh Tuấn, TBT tờ Vietnamnet. Nên lại phải viết tiếp về "từ quan", vì chính mình cũng đang ở trong tâm trạng ấy.

Phải nói thêm một chút về cái chức mà tôi đang gọi là "quan" của tôi. Đó chỉ là một chức vụ quản lý vô cùng nhỏ - giám đốc một trung tâm có 16 con người, trong đó có cả tôi. Nếu xét theo tuổi đời, thì ngoài tôi đã quá 50 (chính xác là 50 năm 5 tháng), 3 người khác ngoài 30, thì toàn bộ những người còn lại mới 20 ngoài, tất cả đều thuộc thế hệ 8x, tức là thế hệ của con cái tôi. Đấy, một chức vụ như thế mà gọi là "quan" thì tôi nghĩ thật buồn cười quá thể; đúng ra phải gọi đó là chức "vú em", "mẹ", hay "bảo mẫu" gì đó, thì mới đúng.

Vậy đó, nhưng tôi cũng tự hào về cái đơn vị mà tôi có cái chức "quan" (!?) ấy lắm nhé. Tự hào nhất là những thành quả "vượt khó" của cả TT, để trong thời gian mới hơn 3 năm mà tất cả các thành viên của TT đều đã rất gắn bó và làm việc ăn ý - dù chỉ là những việc thuộc loại "người nhỏ làm việc nhỏ". Nhỏ cũng không sao; vấn đề là cả TT của tôi say sưa làm việc, công việc cứ chạy ro ro, dù điều kiện khó khăn, thiếu thốn. Tôi thì nghiêm khắc (cả với con cái ở nhà cũng thế), nhưng cũng giống như một người thầy, một người mẹ, tôi thực sự quan tâm đến sự phát triển của các em, và rõ ràng các em cũng đã trưởng thành rất nhanh. Hoàn toàn có thể tự lập được mà không cần đến sự có mặt của tôi nữa.

Xét theo một khía cạnh nào đó, thì rõ ràng việc dứt bỏ "chốn quan trường" của tôi (khi nó xảy ra) cũng chỉ như việc cho con cái đã trưởng thành của mình ra ở riêng, cũng có nghĩa là tôi đã trút được một gánh nặng, vậy thôi. Cho nên lẽ ra chẳng có gì đáng để buồn khổ cả. Mừng hết lớn, phải nói như vậy mới đúng.

Nhưng có lẽ đã thành quy luật, sự kết thúc của bất kỳ cái gì vẫn mang lại một chút gì buồn buồn, một cái buồn vô cớ không giải thích được. Thì cũng như mẹ khóc khi con gái đi lấy chồng vậy: kiếm được chồng để gả con gái đi thì bà mẹ nào mà chẳng mừng, nhưng hôm con gái đi lấy chồng lại vẫn buồn, vẫn khóc được, mới lạ chứ. Hoặc, thơ mộng hơn, là cái buồn vẩn vơ của buổi chiều tà, một chút ráng trời, một bầu trời thấp, một chân trời tim tím .... Nhìn thấy rồi buồn, thế thôi. Chẳng có duyên cớ gì cả.

Quay trở lại anh Tuấn của tờ Vietnamnet. Hôm nay trên tờ Vietnamnet, ở đây này, có cho đăng thư của anh Tuấn chia tay mọi người. Bức thư rất ngắn, với lời thông báo là từ ngày mai, 1/4 (April Fool's Day), anh sẽ không còn làm TBT nữa. Một bài viết với giọng nhẹ bỗng như không, vô cùng thanh thản. Nhưng sao tôi cũng nghe thấy cả chút buồn trong đấy nữa - chẳng biết có phải là do tôi tưởng tượng ra không?

Mặc dù, cũng giống như tôi hiện nay, tôi tin chắc là công việc ở Vietnamnet của anh Tuấn phải vất vả lắm. Nên khi "thoát ra được" thì lẽ ra phải mừng mới phải chứ nhỉ?

Thôi có sao đi nữa thì cũng xin tạm biệt anh, anh Tuấn nhé. Ít ra, anh có thể tin là có một người đồng cảm (mà chắc chắn là có rất nhiều người). Cuộc đời như một dòng sông, qua nhiều khúc quanh, chỗ sâu chỗ cạn. Nhưng để dòng sông là một dòng sông chứ không phải ao tù thì dòng nước cứ phải chảy chứ không được dừng lại.

Nhưng sao vẫn tiếc quá, anh Tuấn ạ.

Có ngần ấy thôi ...
---

Thứ Hai, 28 tháng 3, 2011

Rằng xưa có gã từ quan ...

Không hiểu sao, tự nhiên tôi lại nhớ đến câu thơ ấy.

Bài thơ mà tôi đã mê mẩn một thời, trước hết là vì cái tựa rất thơ mộng lạ lùng - Đưa em tìm động hoa vàng. Cộng thêm vào đó là tác giả cũng không kém phần lạ lùng kỳ bí là thiền sư (hình như thế?) Phạm Thiên Thư.

Không chỉ có thế, bài thơ lại còn được phổ nhạc bởi một nhạc sĩ tài hoa là Phạm Duy, người rất có duyên phổ nhạc cho thơ, mà đặc biệt là thơ lục bát. Những bài thơ được Phạm Duy phổ nhạc đều là những bài thơ vốn đã rất hay, nhưng khi được phổ nhạc thì cái hay đó được nhân lên gấp bội. Đặc biệt, điệu nhạc đã giúp bài thơ in hẳn vào trí nhớ của mọi người, đến nỗi không thể nào quên được nữa.

Tất nhiên, trong những bài thơ được phổ nhạc mà tôi không bao giờ quên được là bài "Đưa em tìm động hoa vàng", với câu đầu tiên là câu "Rằng xưa có gã từ quan" mà tôi đã đưa lên làm tựa cho entry này.

Nhưng tại sao tôi lại nhớ bài thơ ấy vào lúc này? Có thể là vì nó phù hợp với tâm trạng của tôi - một cảm nhận về một cái gì đó hơi ngậm ngùi, hơi buồn buồn, dù chỉ là một nỗi buồn thoáng qua, mơ hồ, nhưng ... resigned - dù có thở dài, nhưng cũng vẫn là lời cuối; dù có chút buồn, nhưng việc đã quyết, và đã sẵn sàng chấp nhận - well, more than ready; I should say I have been waiting for the moment, mặc dù khi thời điểm đến thì tôi vẫn cứ có chút ngập ngừng, buồn buồn, và một chút gì tiếc nhớ ...

Như tâm trạng của những câu thơ này:

Rằng xưa có gã từ quan
Lên non tìm động hoa vàng ngủ say
Thôi thì thôi để mặc mây trôi
Ôm trăng đánh giấc bên đồi dạ lan
Thôi thì thôi chỉ là phù vân
Thôi thì thôi nhé... có ngần ấy thôi


Thôi thì thôi, chỉ là phù vân ...
Thôi thì thôi nhé, có ngần ấy thôi...

Tôi cũng đã có tâm trạng này đôi ba lần rồi. Cũng có hơi ngỡ ngàng một chút - thì ra mọi việc chỉ là như thế - nhưng không có gì lạ; có lạ chăng là sự mơ màng của chính mình, dù già nhưng dường như vẫn quá ngây ngô; cũng có hơi buồn một chút, cái buồn của một người nhìn thấy vật đổi sao dời, chẳng liên quan gì đến mình nhưng sao cũng thấy buồn buồn. Thì buồn vu vơ, vậy thôi.

Rằng xưa có gã từ quan...
Ngày nay có kẻ từ quan...
Ngày mai có đứa từ quan...

Thứ Tư, 9 tháng 3, 2011

Nhân ngày 8/3, nghĩ về phụ nữ Ấn

Tôi vừa đi Ấn Độ về, với rất nhiều ấn tượng mạnh mẽ về sự kỳ bí của đất nước này. Rất muốn có một vài entry để ghi lại những ấn tượng ấy, nhưng tôi đang bận quá, mọi việc đã đến hạn phải hoàn thành mà thời gian thì không còn, nên đầu óc không rảnh rang để viết lại, thấy rất tiếc vì không viết bây giờ thì sau này sẽ quên mất.

Trong rất nhiều ấn tượng về đất nước và nền văn hóa Ấn Độ lạ lùng này thì ấn tượng rõ nhất là sự tồn tại của những phong tục kỳ lạ và lạc hậu, và vai trò thấp hèn của phụ nữ so với nam giới. Dù chỉ mới đến Ấn lần đầu tiên, và cũng không nghiên cứu gì về đất nước này ngoài những tin tức thông thường mà tôi thỉnh thoảng đọc trên báo chí, tôi vẫn có một cảm nhận rất rõ rằng là sự chậm phát triển của Ấn Độ (không phủ nhận những thành tựu lớn mà họ đạt được) chính là do sự kỳ thị nam nữ ở đất nước này - vì nói gì thì nói, ít nhất là về mặt số lượng thì phụ nữ cũng chiếm (gần) một nửa số dân Ấn, và việc cản trở vai trò của phụ nữ trong xã hội tất nhiên sẽ làm cho Ấn Độ chậm phát triển đi một nửa (nếu không nói là nhiều hơn, vì phụ nữ kém thì sẽ giáo dục con cái kém, tức ảnh hưởng xấu đến tương lai của đất nước).

Và sáng nay thì tôi tình cờ đọc được trên trang Asia Society một bài viết về phụ nữ Ấn nhân dịp ngày quốc tế phụ nữ 8/3, ở đây. Những gì được viết trong bài hoàn toàn củng cố cảm nhận của tôi về vai trò thấp hèn của phụ nữ Ấn, và cung cấp thêm nhiều thông tin về nạn kỳ thị giới tính sâu sắc ở nước này. Ví dụ, các bạn thử xem 2 tấm hình dưới đây:

1. Chồng ngồi trên giường, vợ ngồi dưới đất, ăn cơm. Có đúng là "chồng chúa vợ tôi" chưa hở các bạn?

2. Phụ nữ hốt phân bò (vốn là con vật thiêng), chồng và con trai đứng nhìn. "Nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô" mà lại!

Xin các bạn đọc hãy bài viết dưới đây, với những chỗ tôi đã nhấn mạnh:

The United Nations reports that at least 40 million women in India have died from neglect or were simply never born in the first place. Dr. Amartya Sen, a Nobel laureate, first applied the term "missing" to this phenomenon in 1986 when he examined India's census data. Among Christians and Muslims, the female to male sex ratios were close to normal. Among Hindus, who make up 80 percent of India's population, the gender imbalance would spark a demographic crisis.

Until the 1980s, when ultrasound machines became more widespread, girls were commonly killed at birth or were neglected of health and nutrition to ensure their death. Baby girls were left in dumpsters, buried in clay pots or poisoned. Shocking, yes, but the practice still continues. Across the country there is a 47 percent excess female child mortality, girls aged 1-to-4 who are dying before their life expectancy because of discrimination. In the north, specifically the wealthy state of Punjab and neighboring Haryana, the excess female child mortality is 81 and 135 percent respectively, according to India's National Family Health Survey.

The arrival of ultrasound machines, and its subsequent exploitation, ushered in a silent era of organized crime. Now able to identify the sex of a fetus early in pregnancy, parents who learn their child is a girl often abort her. The government has banned abortions based on gender for the last 16 years. Every ultrasound clinic is required to have a poster explaining the law, yet this $250 million business a year flourishes because of deeply entrenched traditions, official apathy and the lucrative business of illegal ultrasounds.

Every day 7,000 female fetuses are aborted in India, according to the UN.

Đọc xong bài viết, và nhất là xem đoạn phim video kèm theo, tôi cảm thấy rất "biết ơn" vì mình không phải là phụ nữ Ấn Độ. Vậy nên, các phụ nữ VN của tôi ơi, chúng ta nên vui mừng và hãnh diện vì mình là phụ nữ Việt (chứ không phải phụ nữ Ấn), và vì thế đã có được điều kiện sự đóng góp của mình cho sự phát triển của đất nước, ngay từ thời xa xưa.

Và cả bây giờ nữa, dù sự đóng góp ấy có thể chỉ là ... đi lấy chồng Hàn, chồng Đài, chồng Trung, chồng Nhật, để có thể có chút tiền để gửi về giúp đỡ gia đình.

Kết luận của tôi cho entry này: Bất kỳ phụ nữ VN nào mà cảm thấy ở VN vẫn còn kỳ thị nam nữ và không hài lòng về điều này, thì hãy nghĩ về số phận phụ nữ Ấn như trong bài viết mà tôi đã nêu, để cảm thấy mình vẫn còn vô cùng may mắn.

Và cùng nhau tiếp tục cố gắng để xóa bỏ hoàn toàn sự bất bình đẳng giới tính kia trên toàn thế giới, phải không các bạn?

Xin gửi các bạn lời chúc ngày 8/3 muộn màng.