Hold fast to dreams - hãy giữ chặt ước mơ - là câu đầu tiên trong bài thơ Dreams (Ước mơ) của Langston Hughes, nhà thơ Mỹ da đen của thế kỷ 20 mà tôi rất thích. Có thể đọc về Langston Hughes ở đây: http://www.poets.org/poet.php/prmPID/83
Trong số khá nhiều bài thơ của Hughes mà tôi thích, thì bài Dreams có lẽ là bài mà tôi thích nhất. Trước hết là bởi vì tôi đọc bài ấy vào năm đang học đại học, hình như là năm thứ ba, "Khi anh vừa tròn 20 tuổi", là tuổi có rất nhiều ước mơ nhất trong đời. Không những thế, cũng trong thời gian này tôi đọc được cả bản dịch rất hay của một anh bạn cùng lớp, mà hiện nay tôi chỉ còn nhớ được có khổ thơ đầu như thế này:
Hãy ôm lấy mộng vàng
Vì khi giấc mộng tàn
Đời như chim gẫy cánh
Không còn thời dọc ngang.
Bài thơ Dreams của Hughes là một bài thơ cực ngắn, chỉ có 2 khổ thơ, mỗi khổ thơ 4 câu, mỗi câu chỉ 4 âm tiết (tiếng Việt gọi là thơ 4 chữ - chữ - syllable ấy, chứ không phải là từ, word), trừ câu số 3 trong mỗi khổ thơ là 6 âm tiết. Nguyên văn bài thơ như sau:
Thông thường, bài thơ nào mà tôi thích thì trước sau gì tôi cũng sẽ tìm cách dịch ra tiếng Việt, dù chỉ để cho chính mình thưởng thức. Riêng bài Dreams thì hồi ấy sau khi đọc bản dịch quá hay của anh bạn cùng lớp nên tôi không có ý định dịch nữa, cho đến hôm nay.
Hôm nay, khi trao đổi email với một người bạn (khác, không phải là người đã dịch bài thơ), tôi chợt nhớ đến bài thơ này. Và muốn gửi tặng bản dịch của bạn tôi cho anh bạn mới (cũng rất thích thơ). Nhưng rồi nhớ mãi cũng vẫn không trọn bài mà ngày xưa tôi đã đọc (cách đây hơn 30 năm rồi!) nên tôi ... ghét quá, đành phải "ra tay" dịch bài thơ này ra tiếng Việt vậy. Và dưới đây là bản dịch của tôi:
Mơ
Hãy giữ chặt ước mơ
Để đời mãi là thơ
Ước mơ kia nếu tắt
Đàn sẽ đứt đường tơ
Hãy sống trọn mộng mơ
Vì khi cạn nguồn thơ
Đời chỉ còn tuyết trắng
Phủ cánh đồng chơ vơ.
Nói thêm một chút về bản dịch của tôi: Chắc chắn là nó không hay bằng bản dịch của anh bạn tôi, trước hết hết là vì nó không giữ được hình ảnh chim gẫy cánh trong bản gốc, mà đã bị thay bằng hình ảnh đàn đứt dây. Ngoài ra, nó còn bị ảnh hưởng bởi bài thơ đã dịch trước đây, đó là dịch sang thành thơ 5 chữ trong tiếng Việt.
Đóng góp duy nhất của tôi là tôi đổi vần của bài thơ từ "vàng" sang "mơ", vì nói gì thì nói tôi cũng không thích chữ "vàng" trong bài thơ ấy lắm: nó hơi nặng, và vần một cách rất tự nhiên với chữ "tàn" của câu sau (mặc dù nó cũng rất hợp). Chữ "mơ" của tôi hy vọng nghe hay hơn (tất nhiên là chỉ đối với tôi thôi), nhẹ hơn, và nó vần với mấy chữ mà tôi thích hơn: thơ, tơ, và chơ vơ).
Nhưng thôi, hay dở gì thì còn tùy người đọc, tôi chỉ biết dịch để thỏa mãn chính mình thôi. Dịch rồi, thì đưa lên đây chia sẻ với mọi người, mua vui không biết có được trống canh nào không đây?
Enjoy các bạn nhé!
----
Cập nhật 28/2 (hết tháng 2 rồi!)
Dịch lại bài thơ đầu cho sát nghĩa hơn:
Hãy giữ chặt ước mơ
Để đời mãi là thơ
Đời như chim gãy cánh
Khi lòng hết mộng mơ.
Hãy sống trọn ước mơ
Vì khi cạn nguồn thơ
Đời chỉ còn tuyết trắng
Phủ cánh đồng chơ vơ.
Trong số khá nhiều bài thơ của Hughes mà tôi thích, thì bài Dreams có lẽ là bài mà tôi thích nhất. Trước hết là bởi vì tôi đọc bài ấy vào năm đang học đại học, hình như là năm thứ ba, "Khi anh vừa tròn 20 tuổi", là tuổi có rất nhiều ước mơ nhất trong đời. Không những thế, cũng trong thời gian này tôi đọc được cả bản dịch rất hay của một anh bạn cùng lớp, mà hiện nay tôi chỉ còn nhớ được có khổ thơ đầu như thế này:
Hãy ôm lấy mộng vàng
Vì khi giấc mộng tàn
Đời như chim gẫy cánh
Không còn thời dọc ngang.
Bài thơ Dreams của Hughes là một bài thơ cực ngắn, chỉ có 2 khổ thơ, mỗi khổ thơ 4 câu, mỗi câu chỉ 4 âm tiết (tiếng Việt gọi là thơ 4 chữ - chữ - syllable ấy, chứ không phải là từ, word), trừ câu số 3 trong mỗi khổ thơ là 6 âm tiết. Nguyên văn bài thơ như sau:
Hold fast to dreams For if dreams die Life is a broken-winged bird That cannot fly. Hold fast to dreams For when dreams go Life is a barren field Frozen with snow.
Thông thường, bài thơ nào mà tôi thích thì trước sau gì tôi cũng sẽ tìm cách dịch ra tiếng Việt, dù chỉ để cho chính mình thưởng thức. Riêng bài Dreams thì hồi ấy sau khi đọc bản dịch quá hay của anh bạn cùng lớp nên tôi không có ý định dịch nữa, cho đến hôm nay.
Hôm nay, khi trao đổi email với một người bạn (khác, không phải là người đã dịch bài thơ), tôi chợt nhớ đến bài thơ này. Và muốn gửi tặng bản dịch của bạn tôi cho anh bạn mới (cũng rất thích thơ). Nhưng rồi nhớ mãi cũng vẫn không trọn bài mà ngày xưa tôi đã đọc (cách đây hơn 30 năm rồi!) nên tôi ... ghét quá, đành phải "ra tay" dịch bài thơ này ra tiếng Việt vậy. Và dưới đây là bản dịch của tôi:
Mơ
Hãy giữ chặt ước mơ
Để đời mãi là thơ
Ước mơ kia nếu tắt
Đàn sẽ đứt đường tơ
Hãy sống trọn mộng mơ
Vì khi cạn nguồn thơ
Đời chỉ còn tuyết trắng
Phủ cánh đồng chơ vơ.
Nói thêm một chút về bản dịch của tôi: Chắc chắn là nó không hay bằng bản dịch của anh bạn tôi, trước hết hết là vì nó không giữ được hình ảnh chim gẫy cánh trong bản gốc, mà đã bị thay bằng hình ảnh đàn đứt dây. Ngoài ra, nó còn bị ảnh hưởng bởi bài thơ đã dịch trước đây, đó là dịch sang thành thơ 5 chữ trong tiếng Việt.
Đóng góp duy nhất của tôi là tôi đổi vần của bài thơ từ "vàng" sang "mơ", vì nói gì thì nói tôi cũng không thích chữ "vàng" trong bài thơ ấy lắm: nó hơi nặng, và vần một cách rất tự nhiên với chữ "tàn" của câu sau (mặc dù nó cũng rất hợp). Chữ "mơ" của tôi hy vọng nghe hay hơn (tất nhiên là chỉ đối với tôi thôi), nhẹ hơn, và nó vần với mấy chữ mà tôi thích hơn: thơ, tơ, và chơ vơ).
Nhưng thôi, hay dở gì thì còn tùy người đọc, tôi chỉ biết dịch để thỏa mãn chính mình thôi. Dịch rồi, thì đưa lên đây chia sẻ với mọi người, mua vui không biết có được trống canh nào không đây?
Enjoy các bạn nhé!
----
Cập nhật 28/2 (hết tháng 2 rồi!)
Dịch lại bài thơ đầu cho sát nghĩa hơn:
Hãy giữ chặt ước mơ
Để đời mãi là thơ
Đời như chim gãy cánh
Khi lòng hết mộng mơ.
Hãy sống trọn ước mơ
Vì khi cạn nguồn thơ
Đời chỉ còn tuyết trắng
Phủ cánh đồng chơ vơ.
I feel it with my heart .
Trả lờiXóa