Dream a little dream ...

Chỉ là nghe lại những bản nhạc của một thời.

1. Dream a little dream of me, ở đây.
"Say ninety-nine and kiss me ..."

2. Stardust, ở đây.
"Love is now a stardust of yesterday..."

3. Fly me to the moon, ở đây.
"In other words/I love you..."

4. Mona Lisa, ở đây.
"Or is it your way to hide a broken heart?"

5. Smile, ở đây.
"Although a tear may be ever so near..."

6. Autumn leaves, ở đây.
"I miss you most of all, darling/when autumn leaves start to fall..."

7. The very thought of you, ở đây.
"I see you face in every flower"

8. Moon river, ở đây.
"Wherever you're going, I'm going your way..."

9. Try to remember, ở đây.
"Deep in December it's nice to remember ..."

10. Twilight time, ở đây.
Nhạc không lời. Rock and roll, rất hay.

Hôm nay ngày gì?

Xời ơi, hỏi cái gì mà "quê" vậy? Tất nhiên hôm nay là ngày 30/4, một trong những ngày lễ lớn. Public holiday, nói theo kiểu tiếng Anh ấy.

Nhưng 30/4 là ngày gì mới được chứ? Thôi đi, đừng làm bộ nữa nghen, cứ mở báo ra đọc thì biết ngay, chứ sao lại hỏi cắc cớ vậy? Thì đó, 36 năm kỷ niệm "ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước".

Cụm từ "giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước" là một cụm từ tôi nghe đã rất quen, theo kiểu hơi nhồi sọ, giống như khi nghe quảng cáo mãi rồi nhập tâm vậy. Tò mò, tôi lên mạng gõ nguyên si những từ ấy (theo cú pháp như thế này: "giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước") và có ngay kết quả hơn hai triệu tư lượt. Thế là đã rõ.

Ừ thì là ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Thống nhất đất nước thì rõ rồi, nhưng mà ... còn cái vụ "giải phóng" thì có vẻ có những người không ưng cho lắm, trong đó có cả tôi nữa.

Những người ấy, xin nói lại là trong đó có tôi, vẫn cứ lấn cấn thế nào ấy, với từ "giải phóng".

Sao lại lấn cấn nhỉ? Ừ thì về nghĩa của từ "giải phóng", chứ sao.

Giải phóng, nói vắn tắt là đem lại tự do. Có lẽ ngày ấy quả thật là đem lại tự do cho những người đã bị tù đày, bắt bớ vì theo cộng sản trước năm 1975 thật. Đối với những người ấy, quả là một thật ngày vui, vì là một ngày chiến thắng.

Nhưng với nhiều người dân miền Nam, trong đó có tôi, gia đình họ hàng tôi, và rất nhiều, thật nhiều người khác mà tôi biết - thực ra là toàn bộ những người tôi biết, thì ngày ấy không thể là một ngày vui được. Như cố thủ tướng Võ Văn Kiệt đã có lần phát biểu. Hàng triệu người vui và hàng triệu người buồn.

Không thể vui, vì sau ngày ấy, bố tôi không còn việc làm; mẹ tôi không còn tự do buôn bán. Gia đình tôi - như rất nhiều người khác ở miền Nam lúc ấy - cũng không còn nguyên vẹn. Anh em bọn tôi không có quyền ưu tiên vào đại học, và cũng chẳng có ưu tiên nhận vào làm việc ở những cơ quan nhà nước (đồng nghĩa với thất nghiệp, nuôi heo, bán rau, đạp xích lô, bán chợ trời, hoặc đi vượt biên!) Bạn bè, thân quyến của tôi có nhiều người chọn con đường đi vượt biên, có người đến nơi nhưng cũng nhiều người bỏ mạng nơi biển cả mênh mông, những người ra đi với ý thức "một là con nuôi cá, hai là má nuôi con", nhưng vẫn quyết tâm ra đi không hẹn ngày trở lại ....

Cũng không thể vui, vì cuộc sống ngày càng đi xuống, phú quý giật lùi. Đồ đạc trong nhà đội nón ra đi, nào xe vespa, honda, tivi radio, bếp gas máy giặt, rồi cả tủ gỗ, giường gỗ nữa, cái gì có người mua (ai mua nhỉ?) thì đều đem bán sạch. Rồi bán hết đồ đạc thì chuyển sang nghề ... bán vàng. Nhà nhà bán vàng, người người bán vàng, nghề bán vàng trở thành một nghề phổ biến nhất vào thời ấy.

Cái gì, nói cái gì thế, nhà nhà làm nghề bán vàng ư? Ở đâu ra thế?

Thì từ từ rồi tôi giải thích: người ta lấy vàng dành dụm, tích cóp từ trước năm 1975 (dân ta có thói quen tiết kiệm bằng vàng mà lại), đem ra bán dần đi mà sống, và đó là nguồn thu nhập chủ yếu, vậy chẳng phải là làm nghề bán vàng sao? Có lý quá, đúng không?

Đấy, đối với tôi, dù muốn dù không, ngày hôm nay vẫn gợi lại cho tôi những ký ức như thế.

Những ký ức rời, vụn, nhòe nhoẹt, và không đẹp. Nhớ đêm 29 tháng 4, gia đình tôi lúc ấy ở trên đường Lê Văn Duyệt (nay là CMT8), đường tiến quân, đêm xe tăng đi rầm rập, và đạn pháo nổ thùm thụp liên tục cả đêm.

Nhớ sáng 30/4, mở cửa ra nhìn ra đường, tôi còn kịp thấy một người lính cộng hòa bị bắn rơi từ trên sân thượng của căn nhà trước mặt, rớt xuống đường. Và những xác người của một chuyến xe lam bị trúng pháo kích, nằm la liệt trên khúc đường Lê Văn Duyệt gần Ngã ba ông Tạ, cũng ngày 30/4 lịch sử ấy.

Nhớ trưa 30/4, sau khi nghe tuyên bố đầu hàng của Đại tướng Dương Văn Minh, mọi người vứt lá cờ vàng ba sọc đỏ ra đầy đường, và có những người chạy ra đường reo hò đón "quân giải phóng" (những người mà tôi đoán sau này đã trở thành "ông ba mươi" của thời ấy, lúc đất nước còn đang tiến nhanh tiến mạnh tiến vững chắc lên CNXH, dưới lá cờ vẻ vang của Đảng). Những lá cờ vàng ba sọc đỏ mà hàng tuần mọi công chức và học sinh đều nghiêm trang đứng chào vì đại diện cho một đất nước, một chính thể, trong ngày 30/4 ấy đã bị vất vương vãi trên đường như rác rưởi để cho những giòng người chạy ngược xuôi xéo lên.

Nhớ mẹ tôi đã lắc đầu, nhặt những lá cờ vàng nằm trước sân nhà tôi, đem vào trong nhà châm lửa, vừa đốt vừa lẩm bẩm: sao lại có thể làm như thế được? Và nhớ cũng lá cờ ấy của gia đình tôi thì bố tôi nghiêm trang gói vào trong giấy báo, rồi mới đem đi đốt. Nghiêm trang và im lặng, suy tư. Bố tôi, một công chức nhỏ của chế độ cũ.

Nhớ tối 30/4, bố tôi và mẹ tôi nghe radio (đài cách mạng!), nghe thông báo tất cả "ngụy quân, ngụy quyền" phải đến cơ quan trình diện, hai người thì thầm nói chuyện rất lâu trong bóng tối lờ mờ của một thành phố hình như đang bị cúp điện, một tâm trạng lo âu đè nặng đến ngột thở. Tôi lúc ấy chưa trọn 15 tuổi, chỉ hơn con gái của tôi hiện nay có 1 tuổi thôi. Nhưng cũng lờ mờ hiểu được một tương lai vô định đang chờ đợi cả gia đình...

Nhớ sau đó, gia đình dòng họ của tôi bắt đầu giai đoạn lo lắng triền miên, các bác, các chú rất nhiều người bắt đầu thời kỳ "đi học tập" mà mới đầu được thông báo là chỉ 3 ngày (mỗi người đem theo vật dụng cá nhân), mà sau đó thì trở thành một cuộc "tập trung" không biết ngày biết tháng, vì còn tùy thuộc vào "sự tiếp thu" của từng người khi "học tập".

"Học tập", ấy là uyển ngữ đầu tiên mà tôi nghe của chính quyền CM rất giàu uyển ngữ này, mà khi dịch sang tiếng Anh thì các thế lực thù địch chúng bảo là "concentration camp", y như trại tập trung của Đức Quốc Xã, láo thế! Tôi tự hỏi, chẳng hiểu trên thế giới sau khi thay đổi một chế độ, có nước nào có cách làm độc đáo như nước ta thời ấy không nhỉ?

Có thể ở các nước người ta sẽ xử tử và bỏ tù một số nhân vật chóp bu, có thể tạo ra scandal chính trị, gây shock, phẫn nộ, hay sợ hãi trong ít lâu. Nhưng rồi thôi. Còn việc "trừng phạt" theo kiểu cho chờ đợi mỏi mòn, lo lắng không yên trong một thời gian dài như thế, và với rất nhiều con người như thế chứ không phải chỉ là những người trực tiếp tham gia chính quyền cũ - để tạo ra tình trạng cha đi học tập, mẹ bán chợ trời, con đi vượt biên, hoặc thất học lang thang ... - trong đó có nhiều người cũng thuộc thành phần ưu tú, hoặc ít ra cũng là công dân tốt của chế độ trước, thì có lẽ đây là cách làm duy nhất chỉ có ở VN thì phải?

Và tôi tự nghĩ, phải chăng đó là một sai lầm ghê gớm về con người, một sự phí phạm vô cùng lớn lao sức mạnh đoàn kết, niềm tin và tài năng của một dân tộc? Phải có lúc nào các nhà lãnh đạo của ta nghĩ về việc này và trả lời cho mọi người chứ nhỉ? Như cố thủ tướng VVK đã từng làm.

Thực ra, tôi không muốn nhớ những điều này, vì nó chẳng hay ho gì. Nhưng ký ức về những việc có thật đó nó vẫn tự đến với tôi vào ngày này, và đòi hỏi tôi phải nói ra. Nói để cho các thế hệ sau cùng biết - và rút kinh nghiệm? - và nói, để những người chiến thắng hiểu được nửa bên kia của câu chuyện quê hương

Nói, để có thể một ngày nào đó, giống như TCS, "mong sẽ quên chuyện non nước mình".

Một ngày trên tổ quốc chung của mọi người Việt chúng ta với những anh em có tâm sự và tâm trạng giống như tôi, chưa kể là những người Việt đang lưu lạc khắp nơi trên thế giới, có nhiều người đã từng quay lại VN nhưng cũng có nhiều người khác không những tự mình hứa là sẽ không bao giờ về (trừ phi ...), mà còn cấm những người thân của mình không được về. Thì việc những người VN khác, những người anh em cùng một bào thai trăm trứng của mẹ Âu Cơ xem đó là "ngày giải phóng", "ngày chiến thắng", và ăn mừng "chiến công rực rõ" của mình, ngày "đất nước trọn niềm vui", liệu điều đó có nên không?

Cho nên tôi rất mong có lúc nào đó trong đời tôi (không còn dài nữa) được thấy ngày 30/4 được gọi bằng một tên gọi khác. Và những hành động khác để mừng ngày lễ ấy. Ví dụ, cầu siêu cho tất cả các nạn nhân trong cuộc chiến tranh tàn khốc ấy, không kể bên nào. Vì đều là người VN, da vàng máu đỏ.

Như TCS cũng đã nói dùm cho chúng ta từ rất lâu: "Người Việt nào da không vàng??Mẹ Việt nào nhớ xác con?"

Lại nhớ một câu khác của TCS: "Hôm nay hòa bình sao mắt mẹ chưa vui?"

Hôm nay ngày gì, vâng, hôm nay là ngày gì thế? Có vị lãnh đạo nào của đất nước này, những người VN giống như tôi, đang suy nghĩ những điều tương tự như tôi không nhỉ?

Thế mà người ta đang kêu gọi hòa giải, hòa hợp, yêu thương gì cơ đấy! Ở đây này.
---
Tình cờ đọc được entry này, thấy rất đồng cảm, nên đưa về đây để chung. Cám ơn bạn Hanwonders gì đấy đã nói hộ tôi và nhiều người khác nhé.

My horoscope for April 29, 2011

Get out in the garden today and harvest what you have sewn, phuong-anh. It is time to move the weeds to the side and pull up the vegetables. Once you have reaped everything from your hard labor, it is then time to rot tiller the garden for the next planting. Clean out your cupboards and throw away old clothes. It is time to take care of chores and errands that require your patience and a detail-oriented mind.

Tôi đi nghe nhạc Jazz

Nói ra thì xấu hổ quá, nhưng đó là lần đầu tiên tôi đi nghe (xem?) biểu diễn nhạc Jazz, live show.

Buổi biểu diễn ấy do Lãnh sự quán Mỹ tại TP HCM tổ chức, và tôi được bạn bè rủ đi, vé mời có sẵn, 1 người 2 vé (thì đi nghe nhạc mà, phải đi có đôi chứ!), chỉ việc vác xác đến nghe.

Đã hứa hẹn với bạn bè có vẻ hùng hổ, xôm tụ lắm, nhưng quả thật đến gần giờ đi nghe nhạc tôi cũng cảm thấy ngại ghê lắm. Vì nó rơi vào một buổi tối ngày thường, sau một ngày làm việc vất vả. Về đến nhà rồi, đúng là không còn muốn đi đến đâu nữa, kể cả đi nghe nhạc, dù có là nhạc Jazz đi chăng nữa, kể cả có giấy mời, dù đó là giấy mời từ Lãnh sự quán Mỹ đi chăng nữa ... Vì mệt quá!

Nhưng mà ... đã hứa với bạn bè rồi, không đi thì làm cho bạn bè thất vọng. Thực ra, nếu chỉ thất vọng thôi thì cũng ... không sao (kệ bà nó, hì hì), nhưng e rằng lần sau mà gặp thì chúng ... chửi cho mà nghe, hoặc chúng ... tẩy chay không thèm chơi với mình nữa, thì buồn chết, nên ... thôi cũng ráng bấm bụng mà đi vậy.

Mà đi nghe nhạc ở nhạc viện chứ bộ, cho nên phải đi cho sớm sủa, để mà vào ngồi cho đầy rạp trước khi nghệ sĩ người ta ra sân khấu. Ấy là ông xã tôi nhắc như thế. Mặc dù ông ấy không chịu cùng đi, hừm (nhưng thật ra cái này thì tôi biết rồi, ai mà rủ ông ấy đi xem bóng đá thì ông ấy sẽ vứt hết mọi công chuyện mà đi, chứ còn đi nghe nhạc hả, thôi, em đi một mình đi, anh mệt lắm, vả lại còn bao nhiêu việc đây này ...).

Đấy, tôi đi nghe nhạc Jazz với tâm trạng như thế đấy.

Nhưng vào rồi, thì ... rất bất ngờ. Ban nhạc tên là Ari Roland, gồm 4 người, gồm 1 tay trống, một tay cello, và 2 tay kèn saxophone (phải vậy không ta, nếu tôi nói sai thì ai biết sửa giúp nhé, vì về 3 cái khoản âm nhạc này thì tôi mù tịt ấy mà, kém lắm). Anh chàng chơi cello đóng luôn vai người dẫn chương trình, khá duyên dáng. Tay trống thì ngồi bên trong, bị che bởi dàn trống, nên tôi không thấy mặt, mặc dù anh ta biểu diễn rất xuất sắc, chỉ một mình mà chơi cả một dàn trống rộn rã liên hồi.

Hai cây saxophone thì có một anh chàng có khuôn mặt dễ thương giống như trẻ thơ được giới thiệu tên là Chris (hình như thế), mặc dù có lẽ là không còn trẻ vì ban nhạc này đã chơi với nhau hơn 20 năm rồi, tôi nghe thế không biết có đúng không. Nhưng người làm tôi ấn tượng nhất là tay kèn saxophone người da đen, có khuôn mặt rất nghiêm chỉnh. Dường như việc chơi nhạc đối với anh là một việc làm hết sức quan trọng cần phải được thực hiện với thái độ nghiêm cẩn.

Nhạc jazz. Không phải là tôi chưa nghe bao giờ, vì có những bài hát rất nổi tiếng của thập niên 50, 60 của thế kỷ trước. Những bài mà bất cứ khi nào tôi nghe thì nó cũng gợi lên một thời vàng son cũ, một thời đã qua lâu lắm rồi và để lại cho mọi người một sự tiếc nuối khôn nguôi. Những tình cảm rất nhẹ nhàng nhưng da diết. Những bài nhạc có tiết tấu chậm rãi, buồn, nhớ, như bài What a wonderful world mà ban nhạc ấy đã chơi tối hôm qua.

Nhưng đêm qua quả đúng là một bữa tiệc âm nhạc bất ngờ, quá thịnh soạn. Không chỉ có những bài nhạc jazz nổi tiếng của Mỹ (tôi chỉ biết tên có mỗi một bài là What a wonderful world thôi, tệ thế), mà chỉ mới chơi vài bài thôi là ban nhạc ấy đã làm cho mọi người rất bất ngờ khi chơi bản Qua cầu gió bay của VN, tất nhiên theo là phong cách jazz. Rồi sau đó là bài Trống cơm, mà anh chàng chơi cello kèm vai trò dẫn chương trình dịch đùa là Rice Drum! Rồi sự xuất hiện và cùng diễn của các nghệ sĩ Việt Nam trong buổi biểu diễn, mà trong đó nổi bật nhất là tay saxophone của VN Trần Mạnh Tuấn. Lại có cả 2 nghệ sĩ hát nhạc dân tộc, hát kiểu Bắc, "liền anh liền chị", mặc áo dài Việt Nam, chơi đàn nguyệt, rất hay, rất quyến rũ. Bài hát ấy tôi mới nghe lần đầu, "Mục hạ vô nhân", rất thú vị.

Chỉ có thể nói là một đêm biểu diễn rất hay. Không tiếc công một chút nào hết. Và chắc chắn tôi phải đi xem/nghe biểu diễn âm nhạc nhiều hơn nữa.

Nhân tiện, hôm nay viết bài này tôi tò mò lên youtube tìm xem ban nhạc Ari Roland này có nổi tiếng không, thì hóa ra là có đấy. Các bạn có thể vào
link này để nghe và xem họ. Và nếu thích thì chắc có thể google ra được nhiều hơn thế rất nhiều.

Một sự kiện văn hóa rất thú vị, có ý nghĩa. Tôi yêu nước Mỹ hơn một tí sau buổi biểu diễn này, thật vậy. Một đất nước có chỗ cho tất cả mọi người để theo đuổi talent của mình. Một đất nước cho phép người ta có những giấc mơ, well, giấc mơ Mỹ.

Tôi cũng có một giấc mơ Mỹ, nhưng mà là giấc mơ Mỹ cho VN. Rất đơn giản: chúng ta có thể chú trọng hơn một chút vào việc dạy cho trẻ em biết chơi, biết vui, biết là chính các em, hồn nhiên, yêu đời, thích âm nhạc, thích nghệ thuật, có được không? Thay vì tối ngày cứ nhồi nhét học thêm, văn toán lý hóa Anh văn, rồi tụng bài sử địa công dân vv để qua các kỳ thi, hết kỳ này đến kỳ khác, năm này qua năm khác...

Có thể như thế sẽ giúp chúng ta giải quyết những vấn đề dường như không giải quyết được, là học sinh đánh nhau, xã hội bạo lực, vợ đốt chồng, chồng đâm chém vợ, rồi công an lỡ tay đánh chết phạm nhân .... Vâng, tôi tin rằng thế.

Nhưng có thể đó chỉ là một giấc mơ, một giấc mơ Mỹ... Mơ màng như buổi nghe nhạc jazz, tối hôm qua.

Và cuối cùng, là lời cám ơn Lãnh sự quán Mỹ đã làm cho buổi biểu diễn hôm qua có thể xảy ra tại VN. Và cám ơn 4 nghệ sĩ trong ban nhạc Ari Roland. Biết đâu lại có thể gặp lại các anh ở đâu đó, ví dụ như New York, nơi các anh chơi jazz hàng tuần, thì sao nhỉ? Có lẽ tôi nên bắt đầu mua vé số, hàng ngày, từ hôm nay ...

Lẩn thẩn về horoscope

Lại horoscope! Là mẩu ngăn ngắn bằng tiếng Anh mà tôi chép ở cuối entry này, gửi vào mailbox của tôi hôm nay.

Việc chép lại horoscope ấy chẳng có gì là hay ho cả, vì nó cũng cho thấy sự trống rỗng trong đầu tôi lúc này. Khi người ta không biết phải làm gì, do không có đủ thông tin, hoặc do tình một đằng mà lý một nẻo, thì người ta thường mong đợi một dấu hiệu nào đó, dù ngẫu nhiên, dù vô nghĩa, từ phía bên ngoài.

Nhưng kệ nó, tôi cứ lưu mẩu horoscope này lại đây, vì lúc này tôi thấy nó đúng.

Và đó là lý do tại sao trên khắp thế giới, đông tây kim cổ, con người luôn có nhu cầu về tâm linh, về tín ngưỡng, về tôn giáo, và về những điều gì đó có ít nhiều huyền bí.

Dù có thể nó chỉ phục vụ những lúc người ta có tâm trạng mà thôi.

Lại sực nhớ đến một câu nói mà một người đồng nghiệp già của tôi, giờ đã về hưu, hay nói: Tiếng Việt có từ "suy nghĩ" rất hay, vì con người ta (hình như) "suy" rồi mới chịu "nghĩ"!

Quá hay, phải không?

Chỉ là những giòng lẩn thẩn!
---------------
This is no time to be a stick in the mud, phuong-anh. Don't be the weak link in the chain. You will find that the energy of the day is to get up and go. So either lead, follow, or get out of the way. There are no excuses for you to back down. When opportunity knocks, you need to be ready with your bags packed. Your emotions may lead you down new and unexpected paths.

My horoscope for today (Monday 18 April 2011)

Which somehow feels very true, so here goes:

If there is one lesson you should learn during this period, phuong-anh, it is this: Make yourself happy! In your case, this likely means giving yourself some time off. Just for once, do not think of duty or obligations. Do things just for the sheer joy of doing them. Your path is one of confrontation, so no more hiding behind your work!

Yeah, is there anything more true than this?

Con lừa và tôi

"Con lừa và tôi" là tên một cuốn truyện nhỏ khác mà tôi đã đọc khi còn bé. Ai chưa đọc (hẳn phải là thế hệ sau tôi, vì thế hệ của tôi hẳn là không ai lại không biết đến cuốn truyện ấy) có thể vào đây để đọc.

Dưới đây là phần giới thiệu cuốn sách này, chép từ trang đã đưa link ở trên.

Juan Ramón Jiménez
JUAN RAMÓN JIMÉNEZ thi sĩ Tây Ban Nha, sinh ở Moguer (1881 –1958), đoạt giải thưởng Nobel Văn chương năm 1956.

CON LỪA VÀ TÔI: chuyện của một con lừa tên là La Rô (Platero) và chủ nhân là thi sĩ, mà người ta quen sánh với cuốn HOÀNG TỬ BÉ của Antoine de Saint-Exupéry, vì hình thức văn chương và nội dung thơ mộng của nó.

Đây là một chuỗi chuyện ngắn nối tiếp nhau, đầy cảnh sắc và tình tiết của một ngôi làng Tây Ban Nha rất gần gũi với một ngôi làng Việt Nam: con chim én, giếng nước, rặng bìm bịp…..Người với vật gắn bó với nhau như đôi bạn, quen mặt từng gã Bô-hê-miên, thằng mọi, đứa bé nghèo khó hay tật nguyền, nhớ từng gốc cây bạc hà, cùng mơ những giấc mơ hẩm hiu giống nhau, đem lòng yêu những vẻ đẹp phù du nhất….cho đến ngay cuối cùng bỗng hóa thành thê lương. Truyện kết thúc ở cảnh thi sĩ ra đồng đứng bên ngôi mộ của lừa.

ĐỂ TƯỞNG NHỚ AGUEDILLA , NGƯỜI ĐÀN BÀ ĐIÊN ĐÁNG THƯƠNG Ở ĐƯỜNG MẶT TRỜI ĐÃ GỬI CHO TÔI MẤY QUẢ DÂU VÀ HOA CẨM CHƯỚNG.

---------------
Và những đoạn trích từ cuốn truyện nói trên, những câu chuyện nho nhỏ, bình thường mà thật cảm động.

THẰNG BÉ NGÂY THƠ

Cứ mỗi lần chúng tôi trở về qua con đường Thánh Joseph, thằng bé thơ ngây ngồi trước cửa nhà, trên chiếc ghế nhỏ, nhìn người ta qua lại.

Đây là một thằng bé khổ sở, suốt đời không thể nói năng, mà cũng không được trời ban cho một hình hài đẹp đẽ. Một thằng bé vui tính, nhưng buồn bã cho con mắt nào nhìn vào; nó là tất cả đối với mẹ nó nhưng không là gì hết đối với mọi người.

Một hôm – hôm ấy một ngọn gió đen oan nghiệt thổi qua con đường trắng, tôi không còn trông thấy thằng bé trước cửa nữa. Một con chim cất tiếng hót nơi thềm vắng, và tôi nhớ Curros một người cha tốt nhưng là một thi sĩ xoàng, khi mất đứa con, ở Galice, cất lời hỏi bướm:

- Ơi con bướm nhỏ cánh vàng….

Nay xuân trở về, tôi tưởng nhớ thằng bé ngây thơ giã từ đường Thánh Joseph bỏ lên trời. Ngồi ở trời cao, trên chiếc ghế nhỏ, giữa muôn đoá hồng lý tưởng, nó sẽ ngắm nhìn bằng đôi mắt mở to, từng đoàn chư thần vàng ánh….

CHỊ RU EM

Xinh xắn mà dơ như đồng tiền, mắt đen láy, môi mọng và dày, lấm tấm mồ hóng xung quanh, đứa con gái của bác bán than, ngồi trên tấm ngói trước cửa nhà tranh, đang dỗ dành em ngủ…

Giờ này, tháng năm, phừng phừng, nóng cháy và sáng như trung tâm điểm của mặt trời. Trong không khí bình yên chói rạng, ta nghe tiếng rỉ rích bên ngoài, ngựa hí ngoài đồng, con gió bể thì nhởn nhơ trong bụi cây bạc hà.

Nhưng người con gái bán than đã cất tiếng hát, truyền cảm và âu yếm:

Ngủ à nghê, bé à nghê.
Nhờ là nhờ chị vỗ về bé nghê.
Im lặng. Gió. Gió vờn đọt cây.
Ngủ à nghê, bé à nghê.
Chị là chị vỗ về bé nghê.

Gió….La Rô đang khoan thai bước qua mấy cây thông cháy xém, chầm chậm lại gần….

Rồi qụy mình trên đất nâu, được đẩy đưa theo tiếng ru hời mẫu tỷ, nó thiu thiu ngủ, như đứa bé.

ĐÓA HOA BÊN ĐƯỜNG

Này La Rô, đoá hoa đẹp và thanh ghê, đoá hoa bên đường kìa! Lớp lớp đi qua – bò, dê, ngựa, cả người nữa.

Thế mà hoa, nõn nà mảnh mai thế kia, vẫn còn đấy, không suy suyển, tím nhạt và nhỏ nhắn, bên bờ dậu chơ vơ, không hề vấy bẩn, không hề uế tạp.

Ngày ngày, hễ đi đường tắt cách chân dốc một đoạn, là ngươi có thể trông thấy nó, trong lùm xanh. Đôi khi nó tựa kề một con chim thật nhỏ, chim này bay mất - tại sao chứ? – khi thấy bóng chúng tôi.

Đôi khi làn nước trong, từ đám mây hè, ứ lại trong hoa, làm thành một chiếc cốc nhỏ xíu; cũng có khi hoa đành lòng cho ong bẻ nhụy, cho bướm đổi thay mượn áo.

Đoá hoa này sẽ sống ngắn hạn, La Rô ạ, vẫn biết kỷ niệm về nó có thể bất diệt. Đời sống của nó, sẽ giống như một ngày trong xuân thì của ngươi, như một mùa xuân của đời ta….

Giá như ta có quyền cho, thì ta sẽ lấy cái gì đem cho mùa thu, hả La Rô, để mùa thu tha mạng cho đoá hoa trời, và để cho hoa, mỗi lúc là biểu tượng đơn sơ và bất diệt của đời sống?

Con lừa và tôi. Đôi khi tôi tự hỏi, tôi và con lừa, ai là ai?

Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru ...

Đấy là mấy câu trong những giòng đầu tiên của truyện ngắn "Hai đứa trẻ" của Thạch Lam mà tôi đã được học vào những năm đầu tiên của thời cấp 2 (hồi ấy gọi là trung học đệ nhất cấp).

Các bạn có thể tìm đọc lại đầy đủ truyện ngắn ấy ở đây.

Cũng giống như Liên trong truyện ngắn ấy, tôi rất thích những buổi chiều tà. Và thích ngồi yên trong bóng tôi chập choạng để mơ mộng, để tưởng nhớ những gì không rõ, để buồn buồn, nhưng chỉ là buồn không đâu mà thôi. Buồn, nhưng không hiểu vì sao tôi buồn, giống như trong bài thơ nào đấy của Xuân Diệu thì phải.

Xin chép ra đây những câu mà tôi đã học thuộc lòng từ thời đi học, dễ đến 40 năm rồi. Thế mà vẫn còn nhớ. Ai bảo học môn văn là không có ích lợi nhỉ? Mà sao ngày nay trẻ con lại không thích văn, và các môn khoa học xã hội nữa? Văn tức là người, vậy mà cả người và xã hội đều không có ai quan tâm, thì mọi việc sẽ đi về đâu?

Tiếng trống thu không trên cái chòi của huyện nhỏ; từng tiếng một vang ra để gọi buổi chiều. Phương tây đỏ rực như lửa cháy và những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn. Dãy tre làng trước mắt đen lại và cắt hình rõ rệt trên nền trời.

Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru, văng vẳng tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió nhẹ đưa vào.

Chiều, chiều rồi. Một chiều êm ả như ru...

Người chết hai lần

"Người chết hai lần" là một câu trong bài hát có tên là Ngụ ngôn mùa đông của Trịnh Công Sơn.

Một bài hát nằm trong tập Ca khúc da vàng, hình như thế, mà ngày xưa bố tôi rất thích, có mua một cuộn băng (thời đó còn sử dụng băng nhựa) về và mở nghe suốt ngày, khiến tôi thuộc gần như nằm lòng hết cả những bài hát trong cuộn băng ấy.

Tôi, thì tôi không thích cuộn băng ấy lắm. Lúc ấy còn trẻ, tôi thích những bản nhạc tình của Trịnh Công Sơn hơn. Những bài như "Diễm xưa", hay "Ướt mi", "Tuổi đá buồn", "Như cánh vạc bay", rất thơ mộng, trong sáng, hồn nhiên, và nếu có buồn thì cũng nhẹ nhàng hơn rất nhiều.

Còn Ca khúc da vàng của ông là một loại khác. Tất nhiên là khác chủ đề, nhưng tôi muốn nói đến âm điệu và màu sắc của chúng. Rất u ám và thê thảm. Ngột ngạt, không có lối thoát. Và ... ma quái, chết chóc. Có lẽ cũng đúng thôi, những bài hát ấy hát về một Việt Nam đang trong thời kỳ chiến tranh khốc liệt. Kinh hoàng.

Ngụ ngôn mùa đông có lẽ là đỉnh cao tập trung các hình ảnh chết chóc thê lương. Tôi vẫn còn nhớ tiếng hát của Khánh Ly, nghe lanh lảnh và thật thê thảm với những câu hát dễ sợ ấy:


Một ngày mùa đông
Một người Việt Nam
Đi ra dòng sông
Nhớ về cuội nguồn
Nhớ về đoạn đường
Từ đó ra đi
Nhớ về biển rộng
Thuyền ghe lướt sóng
Nhớ về nghìn trùng
Nòi giống của Chim...

[..]

Một ngày mùa đông
Rồi người Việt Nam
Thôi ra dòng sông
Súng từ thị thành
Súng từ ruộng làng
Nổ xé da con
Phố chợ thật buồn
Cuộn dây gai chắn
Chắc mẹ hiền lành
Rồi cũng tủi thân

[...]

Một ngày mùa đông
Hai bên là rừng
Một chiếc xe tang
Trái mìn nổ chậm
Người chết hai lần
Thịt da nát tan...

Trong tập Ca khúc da vàng của Trịnh Công Sơn không chỉ có bài Ngụ ngôn mùa đông ấy. Tôi vẫn nhớ một vài bài khác, không nhớ rõ tựa bài, nhưng có những câu như Đại bác đêm đêm vọng về thành phố/Người phu quét đường dừng chổi đứng nghe/Đại bác qua đây đánh thức mẹ dậy/Đại bác qua đây con thơ buồn tủi/Nửa đêm sáng chói hỏa châu trên núi .... Hoặc bài hát "Bài ca dành cho những xác người", với những câu như Xác người nằm trôi sông phơi trên ruộng đồng/Trong giáo đường thành phố/Trên những đường quanh co [...] Mùa Xuân ơi, xác nuôi thơm cho đất ruộng cày/Việt Nam ơi, xác thêm hơi cho đất ngày mai/Đường đi tới dù chông gai thì quanh đây đã có người ....

Tôi đã nói ở trên là hồi còn bé tôi không thích những bài hát ấy. Nhưng dù không thích thì nó cũng mãi ám ảnh tôi, và càng về sau thì tôi càng thích nó. Đặc biệt là thời những năm sau ngày 30/4/1975, khi hai miền đã thống nhất. Lúc ấy, tâm trạng mọi người thật hoang mang, lo sợ. Kinh tế thì đi xuống, bên ngoài thì loạn lạc. Tự nhiên những bài hát của TCS thời trước với âm sắc u ám, thê thảm ngày nào sao bỗng trở nên rất đúng với tâm trạng của bọn thanh niên mới lớn của tôi ngày trước đến thế. Nhất là những câu như Còn bao lâu cho thân thôi lưu đày chốn đây, hình như trong bài "Phúc âm buồn" thì phải...

Rồi mọi việc cứ cuốn đi như vũ bão. Những thay đổi lớn lao đã xảy ra trong tình hình thế giới và trong đời sống chính trị của VN. Đổi mới. Mở cửa. Kinh tế nhiều thành phần. Cổ phần hóa, tư nhân hóa thay cho quốc hữu hóa của ngày mới giải phóng (từ này là tôi dùng quen miệng, chứ tôi biết có những người không thích dùng từ "giải phóng" này, mà chỉ dùng từ "thống nhất" mà thôi). Những bài hát thê thảm, u ám đó của TCS cũng bị quên đi (thật ra, chúng không hề được phổ biến, mà vẫn nằm trong danh sách bị cấm thì phải. Nếu quả là chúng bị cấm, tôi cũng hiểu tại sao: chúng thê thảm và u ám quá!)

Tôi đã quên những bài hát thê thảm, u ám đó từ lâu rồi. Để hôm nay câu "người chết hai lần/thịt da nát tan" lại bật ra trên môi, khi tôi đọc một mẩu tin sáng nay trên Tuổi trẻ online.

Tin như thế nào ư? Đây: Xe cứu thương chở quan tài đụng xe tải: 4 người chết.

Rơi đúng vào tình huống mà TCS đã dự báo: người trong quan tài bị chết lần thứ hai.
Nhưng không phải chết vì bom, vì pháo. Mà chết vì tai nạn giao thông, một tai nạn khốc liệt.

Mà chẳng phải là một tai nạn hiếm hoi gì. Gần đây, tai nạn giao thông nhiều quá!

Cuối tuần qua tôi ở Hà Nội, đi ăn sáng ở một tiệm phở, mọi người vẫn còn xôn xao vì một tai nạn thảm khốc khác.

Và nhiều lắm, nhiều lắm, chỉ cần lên mạng, gõ những từ "tai nạn giao thông" thì sẽ rõ. Một ví dụ đây này: Gần 300 người chết vì tai nạn giao thông dịp Tết.

Ba trăm người, nhớ nhé. Ngày xưa khi chiến tranh, nếu có một làng nào bị tàn sát 300 người trong vòng vài ngày thì có lẽ lời kêu than, oán trách đã lên đến tận trời xanh.

Còn ngày nay, trong vài ngày Tết vui chơi, 300 người bị thiệt mạng do tai nạn giao thông, hình như cũng chỉ là chuyện bình thường.

Thiên tai như Nhật thì chúng ta không (chưa?) bị, địch họa chúng ta đã may mắn thoát khỏi. Chúng ta đã đổ bao xương máu để dành lại đất nước cho mình, một đất nước trọn vẹn chủ quyền và độc lập, ngẩng cao đầu với thế giới.

Thế còn những tai nạn giao thông xảy ra hàng ngày như cơm bữa như thế này, và những hố tử thần rình rập nữa, rồi những vụ đua xe như điên dại của tuổi choai choai, rồi nhà sập, cầu sập ... thì trách nhiệm ở đâu?

Tôi không rõ. Chỉ biết không thể đổ cho thiên tai, địch họa được nữa. Có lẽ chính mỗi người chúng ta phải có trách nhiệm với cuộc đời mình. Và cuộc sống xung quanh mình nữa, tất nhiên rồi.

Nếu chúng ta không muốn thấy cảnh ấy tiếp tục xảy ra nữa: Người chết hai lần, thịt da nát tan.

Nhân tiện, ai muốn nghe bài hát Ngụ ngôn mùa đông của TCS do Khánh Ly hát thì vào đây để tải về nhé.

"How to fail"

Bài viết ngắn ấy của Seth Godin vừa được gửi vào hộp thư của tôi cách đây một tiếng đồng hồ.

Seth là ai, tôi hoàn toàn không biết. Chỉ biết anh ta (ông ta?) là một fellow blogger, viết bằng tiếng Anh. Một ngày đẹp trời nào đó, tôi đã tìm ra blog của anh qua google, khi đang tìm tài liệu cho một vấn đề gì đó.

Theo đường dẫn do Google cung cấp, tôi vào blog của Seth, và cảm thấy thú vị vì những bài viết ngắn, dễ đọc nhưng rất thâm thúy của anh. Và vì thấy trang blog này có công cụ cho phép đăng ký để nhận mail mỗi khi có entry mới, tôi đã đăng ký để hàng ngày nhận update từ trang của anh, và hầu như không bao giờ trở lại blog ấy nữa (vì mọi thứ cần đọc thì đã được gửi vào trong mail rồi).

Cũng không phải bài viết nào của Seth thì tôi cũng đọc. Ngược lại thì đúng hơn: rất ít bài của Seth được gửi đến tôi đã được đọc. Thường thì tôi chỉ nhìn cái tựa, và nếu không thấy có gì đáng quan tâm thì bỏ qua.

Nhưng cái tựa entry mới hôm nay đã làm tôi dừng lại đọc. Và thấy bài viết thật sâu sắc, đáng suy nghĩ. Nên đưa nó lên đây để lưu, để suy gẫm, và để chia sẻ với các bạn bè của tôi.

Mọi người đọc dưới đây nhé. Còn ai muốn vào tận trang blog của Seth để tìm hiểu thì vào đây.

Chúc các bạn rút ra được những kết luận có ý nghĩa cho riêng mình từ bài viết của Seth.
------------
How to fail
By Seth Godin

There are some significant misunderstandings about failure. A common one, similar to one we seem to have about death, is that if you don't plan for it, it won't happen.

All of us fail. Successful people fail often, and, worth noting, learn more from that failure than everyone else.

Two habits that don't help:
- Getting good at avoiding blame and casting doubt
- Not signing up for visible and important projects

While it may seem like these two choices increase your chances for survival or even promotion, in fact they merely insulate you from worthwhile failures.

I think it's worth noting that my definition of failure does not include being unlucky enough to be involved in a project where random external events kept you from succeeding. That's the cost of showing up, not the definition of failure.

Identifying these random events, of course, is part of the art of doing ever better. Many of the things we'd like to blame as being out of our control are in fact avoidable or can be planned around.

Here are six random ideas that will help you fail better, more often and with an inevitably positive upside:
- Whenever possible, take on specific projects.
- Make detailed promises about what success looks like and when it will occur.
- Engage others in your projects. If you fail, they should be involved and know that they will fail with you.
- Be really clear about what the true risks are. Ignore the vivid, unlikely and ultimately non-fatal risks that take so much of our focus away.
- Concentrate your energy and will on the elements of the project that you have influence on, ignore external events that you can't avoid or change.
- When you fail (and you will) be clear about it, call it by name and outline specifically what you learned so you won't make the same mistake twice. People who blame others for failure will never be good at failing, because they've never done it.

If that list frightened you, you might be getting to the nub of the matter. If that list feels like the sort of thing you'd like your freelancers, employees or even bosses to adopt, then perhaps it's resonating as a plan going forward for you.

Tôi là cựu sinh viên La Trobe!

Tôi vừa nhận được bản tin điện tử của Hội cựu sinh viên La Trobe gửi đến hộp thư của mình.

Và rất bất ngờ, cũng như thú vị, khi thấy mẩu tin về buổi gặp mặt cựu sinh viên La Trobe cách đây ít lâu tại TP HCM. Mà không chỉ có thế, còn có cả hình của tôi (chụp cùng với 2 bạn cựu sinh viên La Trobe khác) nữa chứ. Ở đây này.

La Trobe. Đã xa lắm rồi. Tôi rời La Trobe vào sáng ngày 30/12/1996 sau đúng 36 tháng dùi mài kinh sử. Sống ở Melbourne 3 năm mà chẳng biết gì ngoài ký túc xá Chisholm College dành cho sinh viên quốc tế, thư viện Bundoora, văn phòng làm việc trong Graduate School of Education nơi tôi học. Và siêu thị gần nhà, trạm xe buýt .... Chấm hết!

Nghĩ lại mà xem, lúc ấy tôi chỉ mới có 36 tuổi, thật không ai ngờ được! Một con bé (well, 36 tuổi thì chẳng còn trẻ nữa nhưng ở VN thì vẫn bị xem là con nít, không được quyền có chính kiến). Về nước với tấm bằng tiến sĩ đầu tiên ở trường XHNV (lúc ấy cả hiệu trưởng, hiệu phó của tôi đều vẫn còn là Phó Tiến sĩ, chưa có chủ trương quy ngang thành tiến sĩ), từ một nước tư bản về trong khi tất cả những người khác nếu có bằng sau đại học thì đều thuộc khối Đông Âu. Tôi đã khó khăn biết chừng nào để hòa nhập lại với cộng đồng. And, of course, I did it by keeping a low profile - for a long time.

Đã ý thức vậy, mà cũng không nhịn được với những bất bình xung quanh, để cuối cùng phải bật ra khỏi cái khoa mà lúc ấy tôi vô cùng tâm huyết với nó, vì nghĩ rằng nó sẽ làm được rất nhiều việc cho một đất nước lúc ấy đang bắt đầu mở cửa.

Để giờ đây, đến năm 2011 này thì tôi giật mình: tôi đã có 15 năm tiến sĩ rồi đó. Nhìn lại mình, đời đã xanh rêu. Tôi đã làm được gì chưa cho chính mình, cho gia đình, và quan trọng hơn (phải không?) là cho xã hội nhỉ?

Hy vọng là cũng có một chút! Để những năm dài đằng đẵng nơi quê người cũng không đến nỗi uổng công.

Nhưng dù gì thì gì, tôi vẫn rất yêu La Trobe, nơi đã đem lại cho tôi sự trưởng thành về trí tuệ, để tôi là tôi ngày nay.

Và rất cám ơn nước Úc với chính sách cấp học bổng cho các nước nghèo trong khu vực, trong đó có VN, ròng rã hơn hai thập niên qua (bắt đầu từ cuối thập niên 1980, sau khi VN rút khỏi Campuchia).

Vâng, tôi là cựu sinh viên La Trobe. Và rất tự hào là cựu sinh viên La Trobe người VN đầu tiên.

Bạn bè tôi

Chỉ là lưu lại vài tấm hình đàn đúm với bạn bè.

Tấm này hình như là ở Nhà hàng Hoàng Yến, trước ngày tôi đi Indo, trong tháng 3 vừa qua.

Còn tấm này thì mới chủ nhật vừa qua, 3/4/2011, ở nhà (chị của) Lộc. Một kiểu ăn tân gia. Nhà rất đẹp, riêng phòng của Lộc thì còn thiếu đồ, ai có dư đồ, hoặc có đồ cũ không dùng, thì xin cứ alô cho Lộc đến lấy, Lộc sẽ đa tạ (phải vậy không Lộc?)

Đấy là những bạn bè chí cốt của tôi, những tình bạn trên 20 năm, những người từ thời ĐH Tổng hợp vẫn còn chưa bị mất tên.

Thôi ta còn bạn bè, đó là những lời của TCS. Luôn luôn đúng.

Đọc lại "Hoàng tử bé" của Saint Exupery

Có lẽ không ai trong thế hệ chúng tôi là không biết đến cuốn truyện nho nhỏ ấy, cuốn "Hoàng tử bé" của Saint Exupery.

Tôi nhớ lúc ấy tôi khoảng 12, 13 tuổi, đang học cấp 2 ở trường Gia Long. Cuốn "Hoàng tử bé" hình như có bìa màu vàng, trên vẽ hình cậu bé mặc áo choàng, mặt mày trông ngơ ngác lắm. Tôi tìm được nó trên kệ sách thiếu nhi của nhà sách Khai Trí, một địa điểm mà bố tôi thường đưa anh chị em tôi đến gần như hàng tuần. Một cuốn sách nhỏ và mỏng, chỉ khoảng vài chục trang thì phải.

Tôi đọc cuốn sách ấy một lần, nó dễ đọc, kể lại câu chuyện một cậu hoàng tử bé tí rơi từ hành tinh khác đến trái đất, gặp gỡ và trò chuyện một vị phi công bị rớt máy bay trong sa mạc. Câu chuyện không đầu không đuôi, và lần đầu tiên đọc nó (khi còn là thiếu niên), tôi không có ấn tượng gì mạnh mẽ lắm. Vì câu chuyện được viết với giọng văn hơi buồn buồn, đều đều, nhàn nhạt - ấy là ấn tượng về cuốn truyện ấy của một đứa bé 12, 13 tuổi là tôi lúc đọc nó lần đầu.

Tôi đọc xong, rồi quên phắt cuốn truyện, cũng chẳng giữ lại nó nữa (tôi có thói quen lưu giữ những gì mình cho là quý báu hoặc quan trọng). Nhưng điều tôi không ngờ là rất nhiều câu văn trong cuốn truyện be bé ấy lại in sâu trong ký ức của tôi. Để mỗi khi có dịp thì nó tuôn ra ào ạt.

Chẳng hạn như "mùa quân sự" (tức một tháng học quân sự trong chương trình bắt buộc của sinh viên đại học) năm ấy, năm học 1978-1979. Lúc ấy, VN đang có chiến tranh với Campuchia ở vùng biên giới Tây Nam, và chiến tranh với TQ ở vùng biên giới phía Bắc. Bọn tôi lúc ấy 18-19 tuổi, đang học năm thứ nhất, những kẻ cực kỳ may mắn được học đại học, vì thời ấy việc lọt qua kỳ thi đại học là vô cùng khó khăn, đặc biệt là những đứa có lý lịch không lấy gì làm sạch sẽ như tôi.

Nếu không đậu đại học, và nếu là con trai, thì chắc chắn là phải đi nghĩa vụ quân sự, vì lúc ấy đất nước đang có chiến tranh mà. Thực ra, có cả những "đứa" thi đậu rồi nhưng chưa kịp nhận giấy báo trúng tuyển của trường (có thể là vì bưu điện làm trễ?) thì đã nhận được giấy báo trúng tuyển ... nghĩa vụ quân sự, thế là lên đường - chỉ 3 năm sau khi chiến tranh hai miền Nam Bắc vừa chấm dứt:

Chưa yên vui cho trọn ngày
Áo lính lại khoác vào ngay ...

Đấy là bối cảnh chính trị-xã hội của đất nước mà thế hệ của chúng tôi đã lớn lên thời ấy. Trên nền của bối cảnh lớn ấy, đám thanh niên nam nữ 18-19 tuổi của bọn tôi được tập trung lên Thủ Đức 1 tháng để rèn luyện quân sự, theo chủ trương quốc phòng toàn dân của nhà nước ta. Thủ Đức thời ấy còn rất hoang vu, thơ mộng. Bọn tôi thì ở tập trung, ngày thì đi tập lăn lê bò toài, nhưng đến tối, và chủ nhật (ngày ấy chưa được nghỉ thứ bảy) thì rảnh, nên thường đi dạo chơi thơ thẩn. Và ... buồn, một nỗi buồn vu vơ ....

Tôi không biết những người khác trong lớp thì như thế nào, nhưng riêng tôi thì mùa quân sự năm ấy tôi buồn lắm. Buồn, mà chẳng hiểu tại sao. Có lẽ vì nhớ nhà, mẹ tôi lúc ấy một tay buôn bán tần tảo nuôi cả gia đình (bố tôi nghỉ việc sau năm 1975), các em tôi thì còn bé, anh chị ruột của tôi thì đi di tản và thỉnh thoảng vẫn viết thư về nhà nhưng không đều như mẹ tôi mong muốn. Tôi trở thành chỗ dựa tinh thần đồng thời là chân tay, đầu sai duy nhất của mẹ tôi (các em tôi thì còn nhỏ, vì đứa em trai kế tôi thua tôi đến 5 tuổi), vì thế, đi xa nhà trong thời gian dài (một tháng) lần đầu tiên trong đời cũng làm tôi bồn chồn, không yên tâm lắm.

Mà cũng có có thể cái buồn đó là vì tôi đang lớn, xung quanh thì khung cảnh hữu tình, hồ nước xanh, hoa mua tím, cỏ dại và lau sậy ngút ngàn ... khiến tâm hồn "thi nhân" của tôi (!) cứ thế mà trỗi dậy. Buổi trưa, tôi không ngủ (thói quen từ nhỏ) nên hay đi lang thang, hái hoa bứt cỏ, thơ thẩn .... Buổi chiều sau khi ăn cơm xong, tôi cũng hay đi như thế, nhìn mặt trời hoàng hôn dần xuống, một màu đỏ rất lạ lùng, có khi đỏ cam, có khi đỏ tím, nhưng bao giờ cũng buồn hiu hắt....

Và trong bối cảnh như vậy, tự nhiên trong đầu tôi bỗng "tua" lại như một cuộn băng, những giòng chữ, những mẩu đối thoại trong cuốn Hoàng tử bé mà tôi đã đọc từ khi học cấp 2:

"Một ngày nọ, tôi đã nhìn mặt trời lặn liên tiếp bốn mươi ba lần!"

Và ít lâu sau, chú nói thêm:

"Bác biết đó... lúc người ta buồn quá đỗi, người ta yêu dấu cảnh mặt trời lặn xiết bao..."

"Cái ngày chú nhìn bốn mươi ba lần nọ, chú đã buồn quá đỗi phải không?

Nhưng hoàng tử bé không đáp.

Đấy chỉ là một ví dụ về Hoàng tử bé. Tôi cũng nhớ nhiều câu, nhiều đoạn khác trong cuốn truyện nhỏ của Saint Exupery, ví dụ như mẩu truyện về những con số. Đại khái là khi anh tả ngôi nhà xinh xắn của anh, với hoa thơm cỏ lạ trong vườn, thì chẳng ai có ấn tượng chi. Nhưng khi anh nói rằng căn nhà đó có giá, well, 2 triệu đô la Mỹ chẳng hạn, thì mọi người bỗng ồ lên, "ôi, sao mà xinh thế!".

Và dễ thương vô cùng là những lời hỏi đáp giữa hoàng tử bé và đóa hồng kiêu sa với những trò dối trá ranh ma, láu cá của cô. Cậu hoàng tử dù biết rằng cô dối trá, nhưng đã quá yêu nên vẫn thấy tất cả con người cô là đáng yêu, chỉ có cậu là đáng ghét. Cậu hoàng con của tôi thất tình ...

Một cuốn truyện vô cùng dễ thương, nhưng dường như thế hệ của các con tôi thời nay không đọc. Trong khi tôi nghĩ, lẽ ra cuốn truyện này phải được đưa vào chương trình chính thức, phần giới thiệu văn học nước ngoài. Vì nó phù hợp với tâm lý học sinh biết bao, và - dù tác giả có lẽ không đặt ra mục đích này - nó thật có tác dụng làm thanh lọc tâm hồn, nó dạy ta những tình cảm dịu dàng, những triết lý đơn sơ về cuộc sống. Nó trò chuyện với từng người, nó chạm đến từng thớ tim, những ngóc ngách sâu kín nhất của tâm hồn của mỗi cá nhân. Nó giống như một người bạn thân tình, lắng nghe và an ủi những nỗi buồn của chúng ta, ân cần, thủ thỉ ...

Nhưng tại sao tôi cần đọc lại Hoàng tử bé vào lúc này nhỉ? Ừ, tôi cũng có một chút buồn.

Chiều hôm qua, tôi thấy mình cũng như ngày Hoàng tử bé trong ngày nhìn ngắm mặt trời lặn đến bốn mươi ba lần ấy.

Ai chưa đọc Hoàng tử bé, hoặc đọc rồi nhưng vẫn muốn đọc lại, xin vào đây.

Để gặp lại người bạn tâm giao của mình qua cuốn sách nho nhỏ ấy.

Có người hỏi tôi ...

"Có người hỏi tôi" là mấy từ trong câu đầu tiên của một bài hát ngày xưa mà có thời tôi rất thích. Đại khái, câu hát ấy như thế này: "Có người hỏi tôi, hỏi sao lâu rồi không về thăm quê miền Trung...".

Nhưng entry này của tôi không liên quan đến bài hát ấy, mà chẳng qua là có một vài bạn bè cũ của tôi gọi đến, hỏi: đang làm việc hẳn hoi, công việc đang phát triển vậy, cũng còn đến gần 5 năm nữa mới hưu, rồi đùng một cái tự nhiên viết mấy bài về "từ quan" nghe rầu quá vậy, là sao?

Xin thưa: tôi vẫn làm việc chứ, vì không hiểu người khác thì sao, chứ với tôi, làm việc là một nhu cầu rất căn bản, giống như ăn, như thở. Nhưng làm việc gì, và quan trọng hơn nữa là làm với ai, thì đó là điều tôi luôn cho phép mình được quyền lựa chọn, dù có phải trả giá đôi chút.

Huống gì tôi đã ngoài 50 rồi - dù vẫn còn rất ngơ ngác - mà đi làm cũng chỉ còn 2 năm nữa là trọn 30 năm, lại đã phải trải qua những công việc và kinh nghiệm việc làm gay go, mệt mỏi nhất, và sức khỏe cũng giảm sút nhiều, thì tại sao đến lúc này tôi lại không thể cho phép tôi nghỉ ngơi một chút?

Chưa kể, từ chức hay nghỉ việc là một cách hữu hiệu để bày tỏ thái độ của mình một cách dứt khoát.

Tôi nhớ đến Nguyễn Khuyến, người đã cáo quan để về dạy học. Và nhớ 2 câu thơ nổi tiếng sau của Nguyễn Bỉnh Khiêm:

Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người đến chốn lao xao...

Từ quan ... có gì đâu, sao mọi người lại quan tâm đến thế? Chẳng phải là ở VN ta vẫn nói, "quan nhất thời dân vạn đại" đó sao?