Dạy phòng chống tham nhũng bằng ... thơ?

Chà, tựa entry này nghe "gợi cảm" quá, đúng không? Thật ra, nó là tựa của một bài báo đã đăng trên báo mạng của vietnamnet cách đây cả tháng trời, vào ngày 28/2, ở đây.

Tác giả của bài viết đó, nếu ai đã click vào link ở trên chắc đã nhận ra, là ... còn ai trồng khoai đất này nữa, đích thị rồi, tôi đấy :-). Nhưng chính tôi cũng không biết điều này, cho đến hôm nay mới hay, khi nhận được mail của tòa soạn nhắc đến lãnh nhuận bút (300 ngàn, bằng một buổi dạy của tôi cho sinh viên cao học).

Thật ra thì vấn đề này tôi được một nhà báo quen đặt để viết. Tôi nhận lời, nhưng nói đã có viết một mẩu trên blog rồi, xin gửi nhà báo nếu thấy dùng được. Bài đó đã đăng từ tháng 12/2009 trên trang blog ncgdvn của tôi (nhà báo liên hệ với tôi cách đây mấy tháng rồi). Với cái tựa khác: Chống tham nhũng và giáo dục công dân. Khi viết, đâu có biết là sẽ có ai khác sử dụng, và lại càng không biết là sẽ có chút nhuận bút. Nhu cầu viết trước hết là để cho mình, và để chia sẻ với mọi người, nên viết xong là thấy hài lòng rồi. Còn có đăng lên báo là để chia sẻ thêm với một độc giả rộng rãi hơn nữa, lại còn có nhuận bút nữa chứ, thì quá tốt rồi.

Tôi chưa kịp đọc lại bản đăng trên báo để xem sự khác biệt giữa bản đã biên tập và bản gốc. Mà có lẽ cũng không cần thiết lắm. Chỉ ghi nhận một sự tình cờ thú vị: tôi, một kẻ yêu thơ (nhưng đã không chọn thơ làm cái nghiệp, hay nói đúng hơn, thơ đã từ chối chọn tôi), đã không nhắc đến thơ trong tựa bài viết của mình, vì muốn đặt vấn đề một cách nghiêm túc. Nhưng rồi chính tờ báo lại đưa thơ vào tựa bài, và đó thực ra cũng là điều tôi muốn nói, dù lúc ấy tôi không ý thức.

Bởi vì thơ văn thực sự có tác động tốt đối với tâm hồn mỗi người, và vì thế hoàn toàn phù hợp với mục tiêu giáo dục. Mặc dù mối liên hệ giữa thơ và việc chống tham nhũng khá là mơ hồ, thậm chí vô lý. Tôi vẫn nhớ Huy Quang, một blogger ở miền Bắc mà tôi không biết mặt, chỉ biết tên (và biết ... lưng, qua hình chụp trên blog) hay nhắc đến "cảm xúc sạch". Tôi không tin một người thực sự yêu thơ văn lại là một người tham tiền, muốn kiếm tiền bằng mọi giá, kể cả bằng cách tham nhũng. Tại sao tôi tin vậy ư? Không biết. Có lẽ qua kinh nghiệm những người tôi biết chăng ...

Tản mạn vài dòng, cũng là để say hello với bạn bè trên blog này. Cả tuần nay tôi bận quá, vừa đi làm vừa đi dạy, mà lại làm 2, 3 jobs cùng một lúc (không thì ... lấy gì ăn?) nên không có entry mới, "blog bliếc" buồn hiu hắt. Nay có tin này, cũng kéo ra (tám ra) được một entry. Và thấy vui vui, vì entry này cũng có ... thơ. Ít ra là có cái tựa có chứa từ "THƠ".

Và tự nhiên lại nhớ mấy câu thơ đã thuộc từ hồi đi học, chả nhớ là của ai:
Sẽ là gì cuộc sống của nhà thơ
Nếu không là đau khổ?
Và đại dương kia có nghĩa lý gì
Khi không còn bão tố?
--

Lại buồn!

Buồn, là một mẩu mà tôi đã viết trên blog này, cách đây không lâu. Ai muốn biết mẩu đó, xin tìm lại trên blog này (= tìm cách "câu độc giả", hơi bị lộ liễu !) :-)

Buồn, hình như cũng là tựa một bài thơ của tác giả nào đó thời tiền chiến, tôi không nhớ rõ (thật ra vào cái thời gúc-gồ này thì tìm ra ngay thôi, nhưng tôi đang viết trên blog cá nhân = cảm tính, nên cho phép mình ... lười, không tìm), với những câu như sau (hình như thế, xin lỗi không chính xác, nhưng chính xác thì đâm ... mất hay, phải không HQ?):

Hôm nay trời nhẹ lên cao
Tôi buồn không hiểu vì sao tôi buồn ...

Nhưng cái buồn của tôi đang viết ở đây là một cái buồn khác, không liên quan gì đến 2 cái buồn vừa nêu:

1. Cái buồn số 1, liên quan đến một blogger bạn tôi đòi đóng blog; chuyện đó đã không xảy ra, nên nó thành "vui" mất rồi.

2. Còn cái buồn số 2, là buồn vô cớ của một nghệ sĩ, rất vẩn vơ, vơ vẩn, và nếu người nào duy lý, thì sẽ gọi nó là cái buồn VỚ VẨN (chỉ thêm một cái dấu sắc vào thôi, mà nó khác hẳn về ý nghĩa, tiếng Việt đúng là hay thật!).

Cái buồn của tôi hôm nay, khi viết những giòng này, thì rất có cớ! Đó là vì ông xã tôi hôm nay lại nhắc tôi đọc báo SGGP. Ông xã tôi mà nhắc đọc báo, thì các bạn biết rồi đấy, thế nào cũng có chuyện đáng quan tâm. Đây này, biết ngay mà! Các bạn thử đọc đi, rồi cho tôi biết, có đáng buồn không nào?

Đọc xong, tôi có mấy cảm nghĩ như sau:

1. Ngạc nhiên, nhưng mà rất mừng, vì báo SGGP, là "cơ quan của Đảng bộ ĐCSVN TP HCM, tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân TP HCM", lại là nơi đầu tiên thẳng thắn chỉ ra cái chưa được của một trường đại học công (rất đau khổ, đó lại là cơ quan yêu quý của tôi).

Thiết nghĩ, những việc làm như thế này, dù có ... đau thật, nhưng là cái đau cần thiết, giống như mổ một cái ung ra khỏi cơ thể. Và rất hoan nghênh báo SGGP đã làm việc này! Chắc chắn tác dụng chống tham nhũng trong giáo dục của những việc làm như vậy sẽ cao hơn rất nhiều, so với việc, ví dụ, dạy thêm vài ba tiết học về chống tham nhũng trong chương trình học của học sinh phổ thông!

2. Băn khoăn, là tại sao một việc như vậy lại có thể xảy ra trước thanh thiên bạch nhật như thế? Và, theo bài báo, thì trước sự bức xúc của các nhà khoa học trong Hội đồng, và cả của các cử tọa ngồi bên dưới nữa? Chẳng lẽ, một việc như vậy đã trở nên ... chuyện thường ngày trong môi trường giáo dục của ta rồi hay sao? Mà nếu vậy, thì tại sao, tại sao, tại sao, trời ơi? Một câu hỏi lớn???

3. Phẫn nộ, vì theo cách đặt vấn đề của tờ báo, thì có thể còn có cả xã hội đen có liên quan đến việc này nữa? Lại nhớ những ... cảnh báo, nhắc nhở của ông xã "đa nghi như Tào tháo" của tôi: Em cẩn thận đấy, nói năng thì giữ mồm giữ miệng, chơi với ai thì cũng đừng quá tin người, chẳng biết ai vào với ai đâu!!! Trước đây tôi vẫn nói cứng với ông xã rằng, anh chỉ giỏi nghi ngờ người khác! Nay, bỗng thấy ... sờ sợ, dù vẫn không muốn tin! HQ ạ, phải không em, chị chỉ muốn tin vào điều tốt thôi, còn những điều này chị không muốn tin đâu! Làm sao có thể tin được cơ chứ?!

4. Ngây ngô, tự hỏi rằng, ngoài việc mong đợi đảng, nhà nước, hay là báo chí truyền thông, luôn đi đầu trong việc chống tiêu cực, chống tham nhũng như thế này (giống như báo SGGP đã làm, mà tôi đã "tuyên dương" ở mục 1 ở trên), thì nhân dân như tôi, như ông xã tôi, như các bạn tôi, liệu có thể làm gì được để góp tay vào việc chống tiêu cực trên mọi lãnh vực trong xã hội của ta, không nhỉ? Chẳng hạn, góp ý trong các buổi họp tại cơ quan, và (đối với những ai là đảng viên, là điều mà tôi không được hân hạnh), trong các buổi họp chi bộ, ví dụ thế?

Vì đó chính là cách làm tích cực nhất, thường xuyên nhất, mà có lẽ lại hiệu quả nhất, của việc "giáo dục chống tham nhũng" - khi tất cả mọi người thường xuyên phản ứng với cách hành vi tham nhũng ngay xung quanh mình, như một số người đã làm trong bài báo nói trên. Chứ không phải cứ nhắm mắt làm ngơ, mũ ni che tai, đèn nhà ai nhà nấy rạng, như lâu nay cái văn hóa "không làm người khác mất mặt", và "kính trọng quyền uy" của chúng ta đã để xảy ra như vậy?

Vì tôi tin là chúng ta, từng người một, đều có trách nhiệm chung trong việc làm trong sạch môi trường sống của chúng ta - môi trường theo nghĩa rộng, bao gồm cả môi trường tinh thần, và đạo đức nữa. Theo đúng tinh thần của cuộc vận động tấm gương đạo đức Hồ chủ tịch? Hay nói một cách gần gũi với cách nói phổ cập của toàn dân, của truyền thống dân tộc hơn, mượn lời BS Hồ Hải, là tất cả chúng ta đều góp phần tạo nên cái cộng nghiệp của dân tộc VN, và vì thế, phải có trách nhiệm, và phải làm một cái gì đó, để mọi việc dần tốt hơn lên?

Nghĩ lan man, để cố tìm giải pháp, dù là giải pháp tinh thần theo kiểu AQ. Để mà quên đi một chút cái cảm giác buồn, là cái lý do của entry này đây.

...
Phất phơ hồn của bông hường
Trong hơi phiêu bạt còn vương máu đồng
Nghe chừng gió nhớ qua sông
E bên lau lách thuyền không vắng bờ...

Không gian như có dây tơ
Bước đi sẽ đứt động hờ sẽ tiêu...

Êm êm chiều ngẩn ngơ chiều
Lòng không sao cả, hiu hiu sẽ buồn ...

Và xin phép tác giả bài thơ cho đổi lại câu chót:

Đời (riêng) không sao cả, dưng sao trĩu buồn?
--
Cập nhật ngày 26/1/2010
Phần 2 của bài viết về sự kiện đáng buồn kia ở đây.

Sau buồn, là rất buồn, sau rất buồn, là ... hết buồn. Không tin cứ hỏi Trịnh Công Sơn mà xem. Trong bài hát "Đàn bò vào thành phố".

Rồi người bỗng thấy buồn, bỗng thấy buồn
Người chợt nghe xót xa thân mình ...
...
Và người đã hết buồn, đã hết buồn
Người chợt nghe đá lên trong hồn ...

Thì hôm trước tôi đã nói rồi mà lại, "I am a rock. And a rock feels no pain."

À, đã lỡ cập nhật rồi, thì cập nhật tiếp nhé: bài thơ mà tôi trích dẫn ở đây không phải tên là Buồn, mà là Chiều, của Xuân Diệu. Google bảo thế đấy!