Đọc "Màu tự nhiên", nhớ "Màu thời gian" của Đoàn Phú Tứ

Sáng, đọc báo mạng, thấy bài hay, nên viết một chút. Nhưng không vào blogspot được, nên phải đăng lên blog tại multiply. Nay chép lại ở đây cho các bạn bè ở bên này. Như Quang, như Vượng.

Phải nói thêm: entry này cũng có sửa lại đôi chút so với entry bên multiply. Vì cái tật của tôi nó thế. Bất cứ khi nào nhìn lại cái đã viết ra thì tôi cũng đều sửa. Vì tư duy luôn phát triển mà. Theo đúng tinh thần "không ai tắm hai lần trong cùng một giòng sông".
--
Trước hết, nói về "Màu tự nhiên" một chút. Đó là tập thơ mới của một nhà thơ, tạm gọi là mới, ở Việt Nam, là Hàm Anh. Thấy hay hay, ít ra là có chút nét riêng. Muốn biết thêm về tác giả và tác phẩm này, xin đọc tại đây.

Còn ở đây, chỉ xin chép lại bài thơ Màu thời gian của Đoàn Phú Tứ. Vì khi đọc màu tự nhiên thì tôi lại nhớ đến bài này, và ký ức thật dạt dào. Át luôn cả cái màu tự nhiên đang được giới thiệu. Nên chép ra đây cho chính tôi và cho mọi người. Chép theo trí nhớ.

Nói ra ngoài một chút. Bài "Màu thời gian" tôi chỉ đọc đúng một lần là nhớ. Đọc vào năm 13, 14 tuổi gì đó. Trong tập biên khảo với tựa đề Thi nhân Việt Nam của Hoài Thanh - Hoài Chân. Cuốn sách dày cui, 300-400 trăm trang có lẻ. Tập sách ấy, chị tôi mua về để học, để tham khảo cho môn Văn. Chị ấy hơn tôi 5 tuổi, vậy lúc tôi 13, 14 thì chị 18, 19 tuổi. Đang học lớp 12, chuẩn bị thi Tú tài 2. Nên đang học hành khẩn trương, ráo riết.

Kể ra điều này mới thấy rằng cái học thời xưa hơn cái học bây giờ biết bao! Học đến lớp 11, 12, các anh chị thời ấy đã rất biết tự học, rất có tinh thần phản biện, tranh luận, và đã rất có định hướng. Cái này những người đã xong cấp 3 thời trước 1975 như chị tôi, như bác Hải, như ông xã tôi đều có thể xác nhận.

Có lẽ chính vì học như thế nên mấy người này thấy gàn gàn (!), khác người sao sao ấy. :-) Chứ có đâu như bây giờ, sinh viên cao học hình như cũng chỉ cần biết làm sao cho giống người khác (không nên khác đám đông!), và đi học là ... để sau này chấp hành mệnh lệnh cấp trên! Chẳng trách ...

Mà thôi, biết rồi, khổ lắm, nói mãi (bác Hải bác ấy nói thế!) Nên xin quay trở lại bài thơ thôi. Nó đây - theo trí nhớ của tôi, có thể không hoàn toàn chính xác.

Màu thời gian

Sáng nay tiếng chim thanh
Trong gió xanh
Dìu vương hương ấm thoảng xuân tình...

Nghìn xưa không lạnh nữa, Tần Phi!
Ta lặng dâng nàng
Màu mây phảng phất nhuốm thời gian.

Màu thời gian không xanh
Màu thời gian tím ngát
Hương thời gian không nồng
Hương thời gian thanh thanh.

Tóc mây một món, chiếc dao vàng
Nghìn trùng e lệ tặng Quân Vương
Trăm năm duyên cũ lìa không hận
Thà nép mày hoa, thiếp phụ chàng.

Duyên trăm năm đứt đoạn
Tình một thuở còn vương
Hương thời gian thanh thanh
Màu thời gian tím ngát ...

Không biết phải phân tích bài thơ như thế nào. Chỉ biết là nó hay! Và dù không giải thích được, tôi vẫn hiểu nó. Hiểu một cách trực tiếp, qua cảm xúc. Có phải đó cũng là một phần của "bản thể thi ca" hay không, bác Hải nhỉ?

Nghìn xưa không lạnh nữa ...

(Tự nhiên, lan man lại nhớ Vũ Đình Liên, với Người xưa muôn năm cũ ...)