"Lá xanh ... "

Các bạn có còn nhớ bút danh Hoàng Anh Dũng không nhỉ? Đó là một người bạn thơ của tôi mà tôi đã từng giới thiệu qua bản dịch bài thơ "The Road Not Taken" của Robert Frost, đã đăng trên blog cách đây khá lâu rồi, có lẽ phải khoảng nửa năm. Vâng, tôi nhận được bài viết này của anh HAD từ cách đây hơn một tháng, nhưng chỉ lướt qua vì lúc ấy tôi đang ở Campuchia dự Hội thảo TESOL lần thứ 9 của nước này, rồi quên luôn.

Chiều hôm qua cuối tuần, có chút thời giờ tôi mới ngồi xem lại mailbox xem có thư từ gì có thể delete được. Xin giải thích chút: tôi hầu như không bao giờ muốn delete các mail của mình trừ những mail có tính quảng cáo hoặc tin tức gửi hàng ngày, nên hộp mail lúc nào cũng đầy ắp và lâu nay đã hoạt động ở mức đang đầy 90-95%! Chính vì vậy mà bây giờ thỉnh thoảng cứ phải chủ động delete mail chứ nếu không thì hộp mail không hoạt động được nữa. Và đó là việc tôi làm chiều hôm qua.

Vì có thời gian ngồi rà lại các mail nên mới gặp lại bài này của anh HAD gửi cho tôi đọc như một người bạn, có dặn thêm câu "đừng cười tôi vì những chuyện tình lẩm cẩm này nhé". Tôi đọc lại và thấy ... dù đúng là có chuyện tình lẩm cẩm thật :-), nhưng chính vì vậy mà nó ... dễ thương, ngoài ra lại còn có một bài thơ tiếng Anh rất hay với một bản dịch rất nhiều cảm xúc của anh HAD, nên có thể đăng lên để chia sẻ với các bạn được. Vả lại, cái này mới là quan trọng nè, tôi cần có bài mới để đăng lên tặng các bạn vào cuối tuần, một cái gì nhẹ nhàng thú vị, đồng thời làm cho các bạn hiểu biết thêm một chút gì đó, mà tôi lại đang bận quá không viết được, nên bây giờ tìm thấy bài cũ của anh HAD thì sung sướng như bắt được vàng và cứ thế mà đăng lên thôi, hi hi hi!

Cuối cùng, trước khi để yên cho các bạn đọc bài viết lẩm cẩm nhưng dễ thương của anh HAD, xin được chọn ra đây 2 câu thơ mà tôi cho là hay nhất trong bài thơ dịch của anh HAD giới thiệu, 2 câu sau đây:

Em đi về chốn không anh
Em về trên lá xanh xanh cuối trời

Hay quá, phải không? Vâng, xin cám ơn anh HAD đã gửi bài và xin chuyển tiếp bài viết đến các bạn. Và cuối cùng, chúc các bạn những ngày cuối tuần hạnh phúc!
----------

Lá xanh …

Khi Whitney Houston giọng ca vàng của nước Mỹ, con chim sơn ca của thế giới ra đi về thế giới khác, trong một mất mát mơ hồ nhưng trầm trọng, một nhà thơ nữ bạn tôi gởi cho tôi một bài thơ cô ấy viết bằng Tiếng Anh có nhan đề Loving You.
 
Ta hãy nghe tác giả tâm sự : “Chết có phải là hết không? Đã có lần tôi cũng từng suy niệm về đề tài này qua một bài thơ và nghĩ rằng dù không lưu luyến cõi trần gian này lắm đâu, nhưng thỉnh thoảng tôi cũng sẽ về thăm những người thân yêu qua nhiều hình thức như trong hạt mưa, qua tia nắng dọi… và không hiểu sao cảm xúc này lại bật lên bằng những vần thơ Anh Ngữ, chứ không phải bằng tiếng mẹ đẻ của mình, có lẽ ý tình của nó vượt qua bức tường ngôn ngữ chăng? ”

LOVING YOU

It would be sad, but I am loath to leave you
I must be gone, like the waves to the shore

Someday, you will see me on the green leaf
That shows I would return from the dead

May be you will hear me in the singing bird
That means I came back to life with my heart

Otherwise, you will taste me in autumn’s rain
That shows I was brought to life again

Perhaps you will smell me in scented flowers
That means my loving for you is forever

It’s possibly you’ll feel me in full moon
That shows I would ever bless you soon

Or sometimes, you will meet me in the sunshine
That means my message to say I’m just fine

Be with you somewhere in the air, I love thee
Please don’t be unwilling to part from me.

Tôi thấy thích bài thơ này nhưng mà lần lữa mấy tháng sau tôi vẫn chưa dịch được. Mãi cho đến một ngày cuối năm 2012, tôi gặp lại một số bạn cũ hồi trước giải phóng, chúng tôi nói chuyện lan man rồi bất chợt các bạn ấy hỏi thăm tôi về XH một người bạn gái học chung hồi đệ tam mà cả lớp đều biết là rất thích tôi (!).

Nhưng éo le thay thuở ấy tôi chỉ thích có mỗi mình BT, người hơn tôi hai tuổi, và luôn gọi tôi là cưng! Và thuở ấy cho dù mấy anh lớp trên đô con đẹp trai giàu có theo đuổi dữ lắm nhưng XH chỉ trao ánh mắt cho một anh nghèo khủng khiếp như tôi ! Không hiểu sao nữa !

Thiệt là theo tình tình đuổi, đuổi tình, tình theo !

Sau giải phóng khi BT bỏ tình tôi nên duyên với N.thì XH trở lại thăm tôi. Thăm anh thầy giáo làng giờ nghèo khủng khiếp hơn cả hồi xưa mà còn thêm cái tội rớt đại học nữa. Nàng ngồi cuối lớp coi tôi dạy tụi nhỏ, nàng nói tôi giảng hay như Thẩm Thệ Hà ! Nàng khen tôi chơi Flamenco hay hơn cả Hoàng Bửu ! Và hát bài Căn Nhà Ngoại Ô ăn đứt Kim Loan ! Nàng thích nhất là đoạn :

Nhưng đêm thức giấc ngỡ ngàng
Nghe lòng thương nhớ biết rằng mình yêu !

Có lần cám cảnh thân phận mình, tôi gởi cho nàng hai câu thơ :

Em hãy về đi đừng quay trở lại
Bến tương lai rộng mở đón chờ em.

( Đó là lần đâu tiên tôi gọi nàng bằng em ! )

Ngày hôm sau tôi nhận được trả lời của nàng :

Em sẽ về và quay trở lại
Bến tương lai em sẽ chính là …anh !

Tôi đọc xong suýt khóc !

( Đó cũng là lần đầu tiên nàng xưng em và gọi anh ! )

Tôi nhớ sau lần đó hầu như tuần nào nàng cũng đáp xe đò từ Đại Học Cần Thơ về thăm tôi. Lần nào nàng cũng nói : Cố lên anh ! Em sẽ về thăm anh !
 
Nhưng rồi nàng mất sau đó không lâu.Tôi sẽ không bao giờ quên được đôi mắt sâu buồn nhìn tôi đăm đắm đó.

Tôi nhớ tôi đã không trả lời nổi câu hỏi ấy của các bạn. Và đêm đó 1g sáng tôi dịch xong bài thơ ! Tôi đã “đọc ” được trong bài thơ đó lời của người năm xưa !

Em về trên lá xanh …

Thật buồn khi phải cách xa anh

Như cơn sóng vỗ bến mong manh

Em đi một sáng trời u uẩn

Cõi chết em về trên lá xanh

 
Tiếng hót mơ hồ anh có nghe

Trái tim mơ mộng giữa cơn mê

Có nghe từng giọt mưa thu đó

Chính bước chân em bước nhẹ về

 
Anh ơi có thấy một mùi hương

Xa xưa ngày nọ thuở mình thương

Anh ơi có biết hương em đó

Duyên tình vạn thuở vẫn còn vương

 
Mỗi độ trăng tròn anh nhớ không?

Nhớ em anh nguyện giữa không trung

Gọi nắng cho lòng em an ủi

Để hiểu lòng em chốn mịt mùng …

 
Anh ơi trong cõi bụi hồng!

Có nghe trong gió tấm lòng người xưa

Em là không khí, [em] là cơn mưa

Em ngồi mơ mộng mơ hồ nhớ anh

Em đi về chốn không anh

Em về trên lá xanh xanh cuối trời …

Bài thơ Tiếng Anh của nhà thơ nữ bạn tôi như một lời tâm sự của Whitney Houston về sự trở về. Còn bản chuyển ngữ của tôi như là tiếng đàn của tôi rơi xuống đời, tưởng nhớ người năm xưa. Đời vẫn như lá xanh !

HOÀNG ANH DŨNG

2/2013
----------
PS1: Đăng bài lên từ hôm qua nhưng hôm nay tôi mới có thời gian để đọc kỹ, xăm xoi từng câu từng chữ. Và vì vốn là một cô giáo tiếng Anh nên tôi không thể không quan tâm đến ngữ pháp (hic!) của bài thơ tiếng Anh và cảm thấy hình như có một vài từ cần phải được sửa lại - chỉ một chút thôi, cho đúng, và đã mạo muội sửa lại.

PS2: Câu thứ ba trong khổ thơ cuối cùng của bản dịch của anh HAD có "lọt" một câu 7 chữ trong bài thơ lục bát. Sự "phá cách" này là cần thiết để dịch được câu thơ và tôi cho là hoàn toàn chấp nhận được, nhưng có một đề nghị nho nhỏ với dịch giả HAD, đó là thêm từ "em" vào để thành một câu 8 chữ, như thế câu thơ có vẻ cân đối, nhịp nhàng hơn, và giữ được cái chất của thơ lục bát hơn (theo nhịp chẵn). Tất nhiên, đây là cảm nhận cá nhân, nên mỗi người một ý nên không thể nói cách nào hay hơn, nhưng cũng cứ trao đổi thêm với anh HAD cho vui!

Và cuối cùng, rất xin lỗi tác giả gốc và người đã gửi cho tôi là anh HAD nếu như tôi sửa/thêm không đúng ý tác giả, và cũng rất mong tác giả cũng như các bạn đọc cho biết ý kiến của mình về những chỗ sửa/thêm chữ của tôi.