Biếm họa

Sáng nay tôi đang trên xe buýt đến nơi làm việc thì nhận được tin nhắn của ông xã tôi: "Trên báo TT hôm nay ở trang 5 có cái biếm họa hay quá!"

Ông xã tôi, mọi người hay vào blog này chắc còn nhớ, là một người hết sức bình thường, hiền lành, tốt bụng (well ít ra là tôi nghĩ thế), ít nói, nhưng lâu lâu lại có những quan sát nhận xét hết sức sắc sảo về những vấn đề chung của toàn xã hội. Và vì tôi làm ngành giáo, và cũng vì ngành này có ảnh hưởng đến con cái trong gia đình, nên ông ấy rất quan tâm, săm soi vào các hoạt động và hiệu quả của giáo dục VN. Nhiều nhận xét của ông ấy về giáo dục đại học, trong đó có cả nơi mà tôi làm việc, cứ làm tôi giật mình thon thót vậy. Nên khi nào ông ấy nói cái gì cần đọc là tôi phải đọc ngay.

Vậy là phải tìm tờ báo để đọc (bình thường tôi ít đọc báo giấy, chủ yếu đọc tin tức online, và hay đọc ... báo lề trái, hic hic hic!). Và thấy cái biếm họa đó thú vị thật. Bức tranh đó vẽ một người đang đứng trong nhà sách, nhìn lên các biển chỉ dẫn các kệ đựng các loại sách khác nhau. Các loại sách đó là: (1) Quốc văn; (2) Đạo văn; (3) Độn văn; và (4) Nhái văn. Điều hay nhất là mấy từ "độn văn" và "nhái văn" chính là các cách dùng của tôi trong một bài báo đăng trên NLĐ cách đây mấy hôm, và cũng đã được đưa lên trên blog ncgdvn của tôi, ở đây. Hay thật, thế là tôi có đóng góp cá nhân vào sự phát triển ngôn ngữ Việt rồi nhé! Hãnh diện thật!

Nhưng rồi nghĩ lại, tôi bỗng hoảng: trước đây khi học lý thuyết ngôn ngữ, tôi nhớ có thuyết rằng ngôn ngữ là tấm gương phản ánh cuộc sống và văn hóa của từng nơi. Ví dụ, người Eskimo có nhiều từ chỉ "tuyết" trong khi tiếng Anh chỉ có 1 từ, hoặc người Việt có nhiều từ như cơm, xôi, cháo, gạo, nếp, tẻ, đòng đòng vv, nhưng tiếng Anh cũng chỉ độc một từ rice mà thôi. Vậy nếu tiếng Việt có nhiều từ dành cho đạo văn đến thế, thì chắc hiện tượng này nó phổ biến lắm lắm? Chà chà chà, nguy quá, vậy chẳng biết tôi có nên nhận sự đóng góp này không nhỉ, hay chối phắt đi cho xong? Vậy kệ nó, ai muốn "đạo từ" (word plagiarism, theo cách nói của SG) thì cứ để cho họ đạo, không cần quan tâm đến nó!

Quay trở lại bức biếm họa. Tôi lên mạng tìm để đưa nó lên blog cho mọi người xem cho nó trực quan sinh động, nhưng không tìm thấy. Bên cạnh lại có Khuê (con gái mẹ), 13 tuổi, nên Khuê mách nước cho mẹ lên google hình ảnh để tìm.


Tìm bằng tiếng Việt, dùng các từ "biếm họa", "đạo văn", nhưng không tìm thấy. Tức mình, lại nhân tiện đang search, tôi gõ luôn tiếng Anh: "cartoon", "plagiarism". Và thế là thấy ngay trang này: http://www.cartoonstock.com/directory/p/plagiarism.asp.

Vào xem, thấy thật thú vị! Có đến 29 tấm hình biếm họa về đạo văn, với những chú thích rất mỉa mai, chế giễu tệ nạn này. Mới thấy con người ở đâu cũng vậy: thấy của người khác, sao cứ muốn lấy nhỉ? Có lẽ nhân chi sơ tính bản ác chăng, chứ có phải là tính bản thiện như ai đó đã nói đâu?

Chỉ có điều, nơi nào giáo dục làm tốt việc dạy người, và pháp luật làm tốt việc răn đe cưỡng chế, thì các tật xấu đó sẽ khó có cơ hội bộc lộ, nên sẽ giảm đi. Và dường như riêng về khoản đạo văn này thì Tây nó làm tốt việc giáo dục và việc cưỡng chế hơn ta rất rất rất nhiều lần thì phải!

Đấy, thì cứ nghĩ mà xem: trong khi Tây nó có nhiều biếm họa về đạo văn đưa lên mạng như thế, thì VN đố mà bói ra một cái (trừ cái hôm nay mới đưa lên báo TT).

Và những lời cuối cùng: tất cả các hình trong entry này đều lấy từ trang web có cái link đã giới thiệu ở trên. Trang đó là không phải là nơi cung cấp hình ảnh miễn phí, mà là nơi bán hình ảnh, tức nếu muốn sử dụng thì phải trả tiền. Như vậy, tôi đưa vào đây tức cũng đã là một dạng ... chôm chỉa (!) rồi đó, strictly speaking, thật vậy. Nhưng lời ... bào chữa của tôi (chẳng hiểu có được chấp nhận không, hic hic) là ở đây tôi không sử dụng với mục đích thương mại, mà chỉ là để trao đổi và giải trí thôi, nên chắc là không sao. Mà nếu có sao, thì cũng chỉ vi phạm quyền sử dụng (giống như ăn cắp vặt), chứ không vi phạm quyền nhân thân (tức tội mạo danh, mình không phải là công an mà dám nói với người khác mình là công an để ... lừa đảo cái gì đó, chẳng hạn).

Wow, viết cứ y như là "chuyên gia" về đạo văn vậy! Thực ra tôi chỉ mới quan tâm đến việc này ít lâu thôi, nhân sự cố chính tôi bị đạo văn. Hình như đạo văn, không tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ, đã ăn vào máu người VN rồi hay sao ấy, nên bây giờ sửa chắc khó lắm. Nhưng cũng phải sửa thôi, nếu muốn phát triển, và nếu muốn không bị kiện tụng quốc tế, hoặc bị cộng đồng thế giới tẩy chay...

Chao ơi, một thói quen xấu sao khó sửa đến thế này nhỉ? Có lẽ VN cần phải có nhiều hơn nữa các tranh biếm họa về đạo văn chăng?