Nửa vòng trái đất ...

Hình gia đình một người bạn - đúng hơn là 2 người bạn vì cả 2 đều là bạn học cùng lớp - hiện đang ở xa tôi nửa vòng trái đất
---
Cái tựa của entry này đã nằm trong đầu tôi từ cả tuần nay rồi.

Chẳng là hôm 30/4, được nghỉ một kỳ nghỉ dài, tôi ở nhà đọc sách, đọc báo chán rồi ngồi nghĩ miên man lẩn thẩn, không hiểu sao lại "xuất thần" viết luôn một mạch cái entry với cái tựa trích lời Cố TTg VVK: "Một triệu người vui và một triệu người buồn." Ở đây.

Tưởng chỉ viết riêng cho mình thế thôi, không ngờ cũng được một vài người đồng cảm. Đặc biệt là có chị Phương Khanh nào đó, hơn tôi 3 tuổi (bằng tuổi ông xã PA, chị Khanh ạ) còn gửi một comment khá xúc động, bắt đầu bằng mấy từ "từ nửa vòng trái đất"...

Và thế là cái trí nhớ nghịch thường của tôi lại bắt đầu làm việc. Vì tôi đã từng làm một bài thơ rất dài, bắt đầu bằng câu "Bây giờ, giữa bạn và tôi/Khoảng cách là nửa vòng trái đất" (nghe hay hông?).

Một bài thơ tôi viết từ năm 1980, lúc ấy tôi đang học năm thứ 2 ở ĐH Tổng hợp, Khoa Ngữ văn nước ngoài. Mà trời ơi, lúc ấy tôi 20 tuổi mọi người ơi, có ai tin được không chứ? Tôi, bà già 50 tuổi này, đã từng có lúc 20 tuổi, tuổi thanh xuân phơi phới như vậy sao? Hèn gì mà ... quý dzị đọc tiếp đi rồi sẽ biết!

Lúc ấy, "ta đang mùa ... vượt biên" (!) (nhại câu đầu bài hát "Anh đang mùa hành quân"), tôi lại học lớp Anh văn, nên hàng ngày vào lớp thấy lại bớt đi vài bạn, một thầy, "đi rồi". Có khi, ít lâu sau lại thấy người về từ ... trại cải tạo, mặt mày đen thui xấu xí do đi không thoát. Tôi nhớ có một cô giáo nghe đồn đi nhiều lần, lâu lâu lại nghỉ không đi dạy, do đang "ém quân" ở một nơi nào đó, rồi chắc là bị "động" nên chưa đi được, lại về đi dạy, rồi lại đi, miết rồi cuối cùng cũng đi được. Nói thêm, những người cùng lớp/cùng khóa của tôi đi từ thời ấy (đã 30 năm), có những người giờ đây rất thành đạt, con cái học hành nghiêm chỉnh, đóng góp vào đội ngũ trí thức Việt kiều làm rạng danh cho dân tộc Việt.

Còn tôi, như tuyệt đại đa số người VN, vì nhiều lý do, nhát sợ không dám thí mạng cùi hoặc không tiền để đóng cho "những người tổ chức vượt biên trái phép" cũng có (chắc là ít), yêu nước cũng có (hy vọng là nhiều), đã ở lại trên đất nước này, đóng góp và xây dựng nó (nhiều ít tùy tâm huyết, năng lực, điều kiện chủ quan và khách quan) để cho nó thành đất nước VN ngày nay. Cũng ... tự hào lắm chứ, với những thành tựu vượt bậc, từ một nước thiếu ăn phải nhờ tiếp tế của thế giới (chủ yếu các nước XHCN anh em, và hình như khối Bắc Âu trung lập), vươn lên thành một nước xuất khẩu gạo có hạng trên thế giới (hình như hạng hai, chỉ thua Thái Lan?).

Tất nhiên là vẫn có những người trách, tại sao trước đây miền Nam không đói (vựa lúa của cả nước), mà làm sao sau ngày thống nhất thì kinh tế lại đi xuống như vậy. Well, we all live and learn mà! Mặc dù cái giá phải trả cũng hơi ... đắt, thật vậy!

Chậc, dài dòng quá. Tính tôi thế, chắc là của dân arts, nói năng lòng thòng, dây cà ra dây muống ... Thực sự, ở đây tôi chỉ muốn chép lại một bài thơ mà tôi đã làm vào năm 1980, khi những người bạn thân nhất cứ từng người, từng người "bỏ ta đi như những giòng sông nhỏ". Có cả những người đi, "đi mãi bỏ trời mơ", chỉ đi mà không có đến, như biến vào hư không, từ ngày nói lời từ giã bạn bè .... Tôi sợ ma, nhức đầu, bị bóng đè, vv cũng là khoảng thời gian ấy đấy.

Bài thơ đã được tôi làm một mạch khi nghe tin một người bạn rất thân từ thời trung học (Gia Long) đã đi ít lâu mà không nghe tin tức gì, nay biết được đã đến Pháp an toàn. Bài thơ ấy, lúc đó tôi gửi đăng báo lớp (báo tường thôi), nay cũng chẳng nhớ là nó có được đăng không, nhưng theo tôi nó là một trong những bài tôi làm mà có nhiều xúc động nhất, và là cảm xúc thật chứ không cương một chút nào. Cũng có thể nó hơi ấu trĩ (?), và phản ảnh những gì tôi được nghe, được "nhồi nhét" vào đầu trong thời gian đó, nhưng nó vẫn là cảm xúc thật vào thời điểm ấy.

Xin chép lại theo trí nhớ dưới đây (thời đó kém thật, tôi chẳng ghi lại, cũng chẳng có blog mà post lên để mọi người cùng đọc, chỉ viết viết xóa xóa, xong bản hoàn chỉnh thì đưa cho lớp trưởng, độc có một bản, nếu cần thì chép lại từ trí nhớ, bây giờ đã qua 30 năm rồi lên chỉ còn lõm bõm vài câu, thật là tiếc!) Bài thơ này tôi cũng chẳng nhớ là có tựa hay không, đành chép chút đầu chút đuôi không khúc giữa như dưới đây.

Bây giờ, giữa bạn và tôi
Khoảng cách là nửa vòng trái đất
Khi mặt trời ở nơi bạn tắt
Thì nơi đây, một ngày mới bắt đầu
Lại những lo âu
Thiếu thốn
Manh áo, hạt cơm ...
Cọng rau, chén thuốc ...
Chắc bạn đã gặp điều mong ước
Một cuộc sống văn minh
Phố thị thênh thang, đèn điện sáng trưng
Liệu bạn đã gặp chưa, hạnh phúc?

Ôi, hạnh phúc là gì?
Ai không mong được một lần chạm đến
Dù chẳng thể trả lời chính xác
Hạnh phúc ơi ...
Tìm người ở đâu?

Bây giờ, tôi ở đây...
(khổ ơi là khổ, khúc giữa này tôi tả những cái khó khăn hàng ngày của thời đó, mà bây giờ quên tuốt luốt hết rồi!!! giả thuyết: có lẽ khúc giữa này viết ít xúc động, chỉ mang tính liệt kê bằng văn vần thôi, tức là ... vè ấy, nên giờ quên béng đi rồi. Nên thôi, ta tự ý đục bỏ nó đi nhé, và nhảy sang khúc cuối).

Tôi vẫn yên lòng với cuộc sống ở đây
Vẫn vất vả chắt chiu
Cơm rau ngày hai bữa
Lo thuốc cho mẹ già,
Lo em thơ thiếu sữa
Vẫn mong chờ đến một ngày mai
Vâng, ngày mai
Trời sẽ sáng ...

Những vất vả hôm nay
Là từng giọt mồ hôi tưới xuống
Để ngày mai đồng lúa trổ bông vàng.

Giải thích một chút:

- Khổ thơ đầu tiên: Tôi nhớ hình như hồi đó ở VN còn cúp điện nhiều lắm! Chưa có, hay đang hô hào làm thủy điện Trị An thì phải. Nên trong khổ thơ này tôi có viết về đèn điện sáng trưng như một biểu hiện của văn minh, của hạnh phúc. Khốn khổ thế đấy các bạn ạ.

- Khổ thơ gần cuối cùng: cái dzụ cơm rau ngày 2 bữa tôi viết trong khổ thơ này là thật đó quý dzị ơi, hồi ấy nếu ai sống ở SG chắc phải biết câu diễu: "người Sài Gòn khoái ăn sang" - tức là sáng ăn khoai ấy, có ai còn nhớ không?

Tôi viết đến đây mà thấy mình vẫn còn bồi hồi xúc động. Phải mở ngoặc nói thêm một chút: Ý tưởng của mấy câu cuối cùng cũng chẳng phải của tôi, mà là "mượn tạm" trong Kinh Thánh, cụ thể thì không nhớ, nhưng có bài hát về các thánh tử đạo với mấy câu như sau: "Người đi trong nước mắt ôm hạt giống gieo trên ruộng đồng/Người về miệng vui ca tay ôm bó lúa ngào ngạt hương". Ai là người Công giáo chắc là sẽ biết bài hát đó.

Đấy, cảm xúc thật của một thời. Ghi lại cho tôi, cho bạn bè còn đang ở VN, ở miền Nam giống như tôi, cho những người cùng thời ở "bên kia chiến tuyến" (tưởng tượng) như bạn Thanh Chung ở Hà Nội, cho anh chị em tôi và bạn bè tôi, người đã biết và người chưa biết, đang ở xa tôi nửa vòng trái đất.

Viết như thế, để hy vọng rằng chúng ta đang
Lại gần, gần lại với nhau
Ngồi gần nhau hơn, ngồi kề bên nhau
Như TCS đã từng kêu gọi từ thuở nào. Được không, mọi người ơi?